การทำสมควรและความเพียรในพระธรรม : หน้า 337/356

ประโยค๖ - มังคลัตถทีปนเปล่า ๒ - หน้าที่ 337 เหล่านี้อาจุกุ ด้วยเหตุนี้ ในอรรถกถา ท่านจึงกล่าวว่า "การงานทั้งหลาย ชื่อว่า เว้นจากความเป็นทรงอาจุกุมีการสังเวลาการทำไมสมควร การไม่ทำ และการทำอย่าอ่อนเป็นต้น เพราะความที่บุคคลเป็นผู้รู้จากกาล เป็นผู้ทำสมควร เป็นผู้ไม่เกี่ยวจารุณ ความถึงพร้อมด้วยความเพียรคือความมั่น และเพาะความที่การงานไม่เป็นที่ตั้งแห่งความเสื่อมเสีย." ในเหตุทั้งหมดมีความเป็นผู้รู้กาล เป็นดังนี้ ผู้ใดไม่งามกาลนี้พึงทำให้เสื่อมเสียไปแล้วทำงาน ผู้ นั้น ชื่อว่า ผู้รู้จากกาล. อง็น ผู้ทำ (การงาน) ให้สมควรแก่ทรัพย์ ที่ดินพึงได้ ชื่อว่า ผู้ทำสมควร. ด้วยว่านี้ ย่อมประสพทรัพย์ ด้วยเหตุนี้ พระผู้มีพระภาค เมือจะทรงแสดงธรรมแก่ภาวะกษัย จึ่งทรงไว้ในยกสังฆุว่า [๑๐๒] "บุคคลผู้มีธาระ ผู้มั่น ทำสมควร ย่อมมา ทรัพย์ได้." อรรถกถายึดสังยุตน์น่วว่า "ในกิริยาคาถานี้ พึงทราบนิฉัย ดังนี้ : บุคคลชื่อว่า เป็นผู้ทำสมควร เพราะไม่ง่อนโอกาสมีประเทศ และกาลเป็นต้นให้เสื่อม ทำสมควร คือให้เป็นอุบายแก่การบรรลุทรัพย์ อันเป็นโลกะหรือโลกุตตระ. บทว่า รุฏา ได้แก่ผู้ระอาอันไม ทอดทิ้ง ด้วยสามารถความเพียรทางจิต. บทว่า อุฏฐานา ความว่า ผู้ถึงพร้อมด้วยความมั่น มีความบากบั่นไม่อ่อนล้า ด้วยสามารถ ความเพียรทางกาย โดยนัยว่า