สุภาวะและเจตนาในภาษาไทย : หน้า 107/356

ประโยค ๔- มังคลัปฏิที่นีเป็นเปล ลเล่ม ๒ - หน้า ที่ 107 มีโทษมาก. ถาถือเป็นไปด้วยสามารถทำเรื่องที่ง่วงเพราะน้อยให้เต็ม ชื่อว่าวิถุปถก. วิถุปถกที่เป็นเปลวยไม่ประสงค์จะให้ของ ๆ คนก็ด้วยปรถถกบัษกดี ชื่อว่าสุภาวะ ของสุภาวะที่บุคคลผู่มากกล่าวให้ค้าดเคลื่อนไปเป็นเบื้องหน้า ก็ จริง, ถึงอย่างนั้นเจตนาในสุภาวะนั้น ย่อมไม่มีคำล้าง เหตุนี้ ท่านจึงกล่าวว่ามีโทษนอ. สุภาวะนั้น มังคั๔ คือ เรื่องไม่จริง ๑. จิตคิดจะกล่าวให้ค้าดเคลื่อนไ๑ ความพยายามเกิดจากจิตนั้น ๑. ผู้อื่นรู้เรื่องนั้น ๑. บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า คฑูโข คือสมควรแก่การกล่าวให้ค้าดเคลื่อนไ๘, อธิบายว่า สมควรแก่การกล่าวให้ค้าดเคลื่อนไ๙ ด้วยบทว่า วายโม ท่านกล่าวว่าผู้รู้เรื่องนั้น เป็นองค์อันหนึ่ง เพราะเมื่อมีมูลฐานที่บุคคล ทำความพยายามด้วยประสงค์ในอันกล่าวให้ค้าดเคลื่อนไก่ ให้ผลแก่เคลื่อนไหว แต่เมื่อผู้อื่นไม่รู้เรื่องนั้น การกล่าวให้ค้าดเคลื่อนไหนสำเร็จ ส่วนอาจารย์บางพวกกล่าวว่า "สุภาวะมิงค์ ๓ คือ คำไม่จริง ๑. จิตคิดจะกล่าวให้ค้าดเคลื่อนไ๑ ผู้อื่นรู้เรื่องนั้น ๑.๐ [ปิฎกฉบับ] (๒๒) เจตนาของผู้มีจิตเศร้ามอง อันยังภาคประโยคและวิธีประโยคให้ตั้งขึ้น เพื่อทำลายชาลอันดีดี เพื่อประสงค์จะทำคนให้เป็นที่รัก (ของผู้อื่น) ก็ชื่อว่าปิฎกฉาวา เพราะวิเคราะห์ว่า "ปิฎกวจุบคน ย่อมกล่าวคำส่อเสียด ด้วยเจตานี้นั่น."