การแปลความหมายและการอธิบายของพระราชทั่ง : หน้า 259/356

ประโยค ๔ - มังคลิดาที่ปิเป็นเหตุ คืออันมูลที่พิพากษา กล่าวว่า อุปโยควน แปลว่า ในเวรรแห่งทุกข์วัดวิธีดี อรรถ คือว่า ววนะ เพราะวิราคะว่ามันขากว่า อื่นอย่างหนึ่ง (บทว่า อุปโยควน แปลว่า คำเมื่อ ทุตยาวัดติดอันพระองค์พึงตรัส.บทว่า ปจจตุ แปลว่า ปฐมาวัติ แปลว่า ปฐมาวัตถ์." บทว่า สมมติฐานจุติความว่า เห็นชอบอยู่ คือพิจารณา เห็นธรรมเครื่องสงเคราะห์เหล่านั้น อันบุคคลควรทำโดยชอบที่เดียว. บทว่า มหุตต คือ ซึ่งความเป็นผู้ประเสริฐ. บทว่า ปาลสก คือ อันชาวโลกพึงสรรเสริญ. อธิบายว่า "มัณฑิตเหล่านั้น อันวงษชนพิงสรรเสริญอย่างว่าว่า 'ยอมประพฤติในบุคคลที่ควรสูงเคราะห์นั้น ๆ ตามควร." พระราชทั่งหลาย พร้อมด้วยบริวาร ทรงสัปดาห์นั้นแล้ว ทรงเลื่อนใส อันพระมหาสัตว์ให้ดั่งอยู่ในเบญจศิลแล้ว โอวาทว่า "พระองค์จะเป็นผู้ไม่ประมาทในกุศลทั้งหลายมากมายามเป็นต้น" ทรงให้พระมหาสัตว์นั้นแล้ว เสด็จไปสู่พระนครของตน ๆ ครองราชสมบัติโดยธรรมแล้ว เข้าถวายทวยโลก. คำสั่งนี้น้อง ๒ บำรุงมารดาบิดาตลอดชีวิตแล้ว เข้าถึงพรหมโลก. เรื่องคบสม ๒ พี่น้อง จบ. ๐. คำตั้งองค์อุปโยควน ๒ ครั้ง ครั้งแรกเป็นอุปโยคคุณ ครั้งที่ ๒ แก่เป็นลักษณะวันนะ แดไม่ใครบ่งบงบังก์. วางแต่ว่าสีพไว เพื่อแสดงอีกวิธีนึง ส่วนปจจตุ ต่อไปก็เป็นอีกก้อนหนึ่่งไม่เกี่ยวกับท่อนนี้.