คาบส ๒ รูป และวิญญาในพระโพธิสัตว์ : หน้า 154/356

ประโยค๕- มังคลดาที่เป็นเปล เช่น๓๐- หน้าที่ 154 ๒. ผู้ใดครอบงำแล้ว ย่อมสรรเสริญ. ๓. ซื้อเสียงอันดี ย่อมขจรไป. ๔. ย่อมไม่หลงทำตามกษิณา. ๕. เมื่อหน้าแต่ดายเพราะกายแตก ย่อมเข้าถึงสุดดี โลกสวรรค์ ดังนี้. [๒๕๓] ในอรรถถา ท่านกล่าวว่าวิญญา ๒ อย่าง ด้วยสามารถวิญญาณของกุศลและบรรพชิต ดังพรรณนามานะนี้. [วิธีอย่างหนึ่ง] อีกอย่างหนึ่ง ความแม่ว่า วิญญา ได้แก่ วิญญาณอาชาบัญญัติ ก็ถูก. เพื่อประกาศความนั้น พึ่งเห็นเรื่องคาบส ๒ รูป (ดังต่อไปนี้):- [เรื่องคาบส ๒ รูป] ดังได้กล่าวมา ในอดีตาล พระโพธิสัตว์ได้เป็นคาบสชื่อว่า คันธาระ เป็นผู้ใดามาและอภิญญาโดยปกติ. พระโพธิสัตว์นั้น มี สหายผู้หนึ่ง เป็นคาบสชื่อว่า มหาเทวะ. ในคาบส ๒ รูปนั้น เบญฑกคาบส ได้ทำการส่งสมกเลไว้. คันธาราคบสานความนั้นแล้ว ดังเทวะ-คาบสนี้โดยเทนกประการ. เธอนการดีไม่ได้ โกรธต่อพระโพธิสัตว์นั้น. พระโพธิสัตว์ เมื่อจะกล่าวว่าสมเหตุคาบสนี้ ด้วยความเอนดูเธอ ได้กล่าว ๒ คาถนี้ ในคันธาราชาดกสตตกนานาว่า 'เข้าสู่ญาณของตนเอง หรือวินัยก็ศึกษาดีแล้ว' ๑. ข. ชา. ๒/๒๒๔ ทฤษฎี ๗/๑๔๙.