ความสำคัญของประโยคและวัตถุในเจตนา : หน้า 96/356

ประโยค ๔ - มังคลัตถิทั่วไปเป็นปลาย เล่ม ๒ หน้า ๙๖ ประโยคและวัตถุใหญ่เป็นต้น เหตุที่เจตนาซึ่งเกิดเพราะปัจจัยเหล่านี้มีคำกล่าว จริงอยู่ ความที่ประโยคชื่อว่าใหญ่ ก็ด้วยสามารถสันนิษฐานปก- เดนตนา (เขตนาเป็นเหตุให้สำเร็จ) ที่บงกให้สำเร็จ ด้วยสามารถทำ ประโยคตามที่คนผู้งมุ่งหมายให้สำเร็จไปโดยเร็ว และมีอาเสวนะอัน ได้แล้วจากชวนจิตซึ่งเป็นไปมากรั้ง แม้เมื่อประโยคจะมีสมดกกันใน เพราะสัตว์เล็กก็ได้ ในเพราะสัตว์ใหญ่อีก ในกลางบรรดาเจตนาของผู้งมุ่งสู้ใหญ่ ยอมนเกิดขึ้นแรงกล้า เพราะฉะนั้น วัตถุจึง ชื่อว่าใหญ่. ประโยคและวัตถุแม่ก็ทั้งสองอย่างนั้น จะชื่อว่าใหญ่ ก็ ด้วยเขตนามกำลังอย่างเดียว ด้วยประกะนะ. เมื่อความที่สัตว์ อันจะพึงงาม่ามก็อาจอย่างนั้น (คือเขตนาของผู้งมุ่งเกิดขึ้นแรง กล้า). แม้อนุญาตเดนา (เจตนาไม่มีอุปกะ) เพื่อยงเดต วิสัยให้สำเร็จ ยอมนึกขึ้นมีคำลังและแรงกล้า เหมือนอุปการ- เดนา (เขตนามือุปกะ) ในสัตว์ผู้งมุ่งคนั้น เหนดูนั้น พึงเห็นว่า ปาณาติบาตนั้นมีโทษมาก. เพราะฉะนั้น แม้เมื่อความที่ปัจจัยมี โทษมาก and วัตถุเป็นต้นไม่ใหญ๋ พิงทราบความที่ปาณาติบาตชื่อว่ามี โทษมาก ก็อาจสามารถความที่เขตนามชื่อว่ามีคำลิง เพราะปัจจัยมีความ ที่สัตว์อันจะพึงงาม่ามก็อาจเป็นต้นปะนานันเอง" ภูมิสมัททุฐิวสุตร ว่า "พึงทราบความที่ปาณาติบาตชื่อว่ามี โทษมาก เพราะปัจจัยทั้งหลายมีความที่ประโยคและวัตถุใหญ่เป็นต้น เหตุคนซึ่งเกิดขึ้นเพราะปัจจัยเหล่านั้น มีคำกล่าว"