มังคลัตถิปา ๒ - การทำกรรมและเจตนา : หน้า 150/356

ประโยค ๕ - มังคลัตถิปา ๒ - หน้า ที่ 150 ดังนี้, มีอิิติธรรดด้วยสัมมาธิฏิ เปน้อยอองค์เป็นต้นว่า "ทาน ที่ทำให้แล้วมีผล ดังนี้, กรรมเป็นโมโนธรรม, ส่วนทวารเป็นวิธี- ทาร. มโนกรรมอันเป็นกุศล ย่อมตั้งขึ้นในทางทวารและวิธีการ ด้วยประกาศนี้ ส่วนเจตนาโมกรรมอันเป็นไปทางทวาร และวิธีการ นี้เป็นอพโพธิภิ. อธิบายว่า เจตนานั้นแม้ตั้งขึ้นในกาย- ทวารและวิธีการ ก็ไม่ใช่ว่าหราว่ากรรมและวิธีการ เพราะ เจตนานี้มีกุศลธรรมโมณิชาชนเป็นต้นเป็นประธาน. ก็เจตนานั้น เป็นโมโนกรรมโดยสภาพทีเดียว หาเป็นไปในฝ่ายแห่งกุศลธรรมอันมิชามเป็นต้น ไม่ เพราะลำว่า 'ภิกษุทั้งหลาย มโนสัญ- เจตนา ๓ อย่าง เป็นโมโนกรรมฝ่ายกุศล ดังนี้เป็นต้น. เพราะฉะนั้น แม้ในกรถกอฏษาลี ท่านก็ไม่กล่าวว่า 'เป็นไปในฝ่ายแห่ง กุศลธรรมอันบริสุทธิเป็นต้น'. ก็เมื่อบุคคลไม่ององต์อกายและองส์ คืออาวาให้ไหวแล้วนั้นในทีลิบ ยงจิตอันสงครามด้วยกุศลกรรมมี อนุกฺษมาเป็นต้น ให้เกิดขึ้นทางใจอย่างเดียว แม้กรรมก็เป็นโมโน- กรรม, แม้ว่าก็เป็นโมโนพวกเหมือนกัน. มิกรรมอันเป็นกุศล ย่อมตั้งขึ้นในโมโนวา ด้วยประกาศนี้ ก็จะดกีดีธรรมอันสัมปดด้วยเจตนา ก็ในทีนี้ ย่อมตั้งขึ้นในโมโนวาอย่างเดียว. เพราะฉะนั้น, ความที่เจตนาเป็นอพโพธิภิรังก็ไม่มี. ด้วยว่าแม้เจตนา ในที่นั้น ย่อมได้โวหารร่วมในกรรม. ก็คำพึงเท่านี้ว่า 'เจตนาเป็น เจตนากรรม กุศลกรรมทั้งหลายมองวิชาเป็นต้น เป็นกรรมมิที่สัมปดด้วยเจตนา' ดังนี้เท่านั้น เป็นความแปลกกัน ในความที่