มังคลัตถทีปิกา - ประโยคที่ ๔ : หน้า 314/356

ประโยค ๔ - มังคลัตถทีปิกาเล่ม ๒ หน้า ๓๑๔ เพราะอธรรมนั้นหลายมือสัตย์ย่อมเป็นต้น พระผู้มีพระภาคตรัสไว้อย่างแน่นอนว่าในลักษณะแห่งความเป็นอาวุโสตในโบฏสูตรนี้ ก็อธรรมนั้นมือสัตย์ย่อมเป็นต้นเหมือนกัน ย่อมมีพร้อมในอาวุโสตนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสความว่ามีครูอธิษฐานสัตย์ย่อมเป็นต้น เพราะเทียบเคียง มารดาเป็นต้น บทว่า ตุลคุณโน แปลว่าผู้ตัดลก คือผู้ยังตลกให้พิษนาค ก็ครู ฯ สัพพในบทว่า ตุลคุณโน นี้ มีการตัดเป็นวรรค ดู ครับ ฯ สัพพในประโยคทั้งหลายมีประโยคว่า อุปปลนธุปเจติฉ เป็นต้น (แปลว่า ข้าศึกผู้คิดหัวใจ เพียงดังดอกอุบล) บทว่า โลกสมุธ คำว่าบุตรเหล่านั้น มือสัตย์ย่อมเป็นต้น นั่นแล ชื่อว่านุตร ในสัตว์โลกันต์ นี้บุตรพันอากูร ๑ ฉายานี้ ย่อมไม่มี ทีบรรดาบุตร ๓ จำพวกนี้ บุตรเหล่านั้น ชื่อว่า อุบาสก เพราะถึงพร้อมด้วยสรณคมน์ เป็นผู้ลาดในธรรมด้วยญาณเครื่อง รู้ความที่สัตว์มีธรรมเป็นของ ๆ ตน ก็บุตรเหล่านี้เป็นบัณฑิตคือมีปัญญาถึงพร้อม คือบริบูรณ์ด้วยศีล & อดี บุตรเหล่านี้ รู้ว่าพุฒ ของพวกยากร คือทราบความประสงค์ของกาลนั้น ด้วยดาร เห็นอาการแห่งหน้า (หรือปาก) เท่านั้น เหตุนี้น่ะ บุตรเหล่านั้น ชื่อว่าทุบัญ อีกอย่างหนึ่ง บุตรเหล่าใด ได้ยินคำพูดของเหล่านั้นว่า “โปรดให้ (ทาน)” แล้วน่ะว่า “ชนเหล่านี้ ไม่ให้ทานใน กลก่อน จงเป็นอย่างนี้,” ส่วนเราไม่ควรเป็นอย่างนี้ ดังนี้แล้ว ย่อม ทราบความนั้นด้วยการบริจาคแก่บัณฑิตเหล่านั้น เหตุนั้น บุตรเหล่านั้น