คำแปลและการวิเคราะห์ในวิญญูชน : หน้า 160/356

ประโยค๔ – มั่งคั่งที่บันเทิ้ล – เล่ม ๒ – หน้าที่ 160 และวิญญูชนทั้งหลายติเตียนไม่ใช่ดังนี้ ในอรรถกถาสุตวนนี้ ท่านไม่ใช่กล่าวคำอะไร ๆ ไว้เลย [๒๒๓] ญาณาสุตวนว่า "บทว่า องคา" แปลว่าด้วยราชบัณฑิตหลาย. ธรรมชาตเหล่าใดบุคคลย่อมกำหนด คือ ย่อมรู้ด้วยความเป็นเหตุ เหตุเหล่านั้น ธรรมชาตเหล่านี้ ชื่อว่า องค์ ได้แก่ การณ็ก องค์ ศัพท์ เป็นไปในอรรถว่ากระณอคำว่า ปญฺญิ จิ เป็นปัญญิมีวิถีติ ลงในเหตุ. บทว่า สมุนาคตา แปลวา มาตาพร้อมแล้ว คือเป็นไปแล้ว. วางที่เราจักกัน ชื่อว่า วาจา บวกว่า อนุชฺชูตา คือเว้นจากโทษคือเลิศสมควรเป็นต้น. ด้วยบทนี้ ทรงแสดงความบริสุทธิ์แห่งเหตุ และความไม่มีโทษในเพราะอาณาภิธิอคติ เป็นต้นแห่งวานนั้น, คำว่า การถึงอดีต อันบุคคลผู้กล่าววาจาพื้นจากกะและโทสะ ยกเสียไกลที่สุด Because จากความยินดีและความยินร้าย บทว่า อนุยฺชูตา คือ พ้นจากความดี. ด้วยบทนี้ ทรงแสดงว่าความที่ว่านั้นไม่ถูกติ ก็เพราะความถึงพร้อมแห่งอากาสทั้งปวง. บทว่า วิญฺญู is บัญญัติทั่งหลาย. ด้วยบทนั้น ทรงแสดงว่า 'คนพาลทั้งหลาย' ไม่เป็นประมาณในเพราะการนินทาและสรรเสริญ.' เมื่อจะทรงแสดงองค์แห่งนั้นโดยประจักษ์ จึงรัสว่าว่านั้น ด้วยพระพุทธพจนว่า อิมมิกา โช ดังนี้เป็นต้น. อนึ่ง ทรงปฏิเสธเมื่อวา มีภูวดลเป็นต้น อันประกอบด้วยอัธยามีปฏิญญาเป็นอาทิ ด้วยบทนี้นามเป็นต้น และด้วยสมบัติคือ ลิงค์ วณะ วิถีตา กาลและการ