มังคลิดที่ปะเปล: มณีเปรตและพระเจ้ารุพพราชสี : หน้า 333/356

ประโยค ๔ - มังคลิดที่ปะเปล เล่ม ๒ - หน้าที่ ๓๓๓ ทำกาลแล้ว บังเกิดเป็นนามงามมณีเปรต ใกล้สระชื่อถนอมมณฑะ กลางวันสวยสมบัติ กลางคืนสวยทุก๋ พระเจ้ารุพพราชสี เมื่อเสด็จไปถนอม เสด็จขึ้นบ่า ถึงสระ ถนอมมณฑะ โดยลำดับ เสด็จบัณณฑิตนามงามมณีเปรตนั้น นางลวง ท้าวเธอ (ให้ทรงเชื่อแล้ว) เสด็จทุกครั้งในกลางคืน. ท้าวเธอทรงทราบแล้ว ทรงดำรว่า "นางนี้ไป ณ ที่ไหนหนอ ?" จึงเสด็จไปข้างหลังๆ ประทับย้อนอยู่ในที่ไม่ไกล ทรงเห็นสนบัวตัวหนึ่ง ออกจากสระถนอมมณฑะ ก้านดั่งปุพะ ปุะ ปุะ จึงตัดสนบัวนั้นออก เป็น ๒ ท่อนด้วยกัน สนบัวได้เป็น ๒ ตัว สนบัวที่พระราชทรงตัดอีก ได้เป็น ๔ ตัว ทรงตัดอีก ได้เป็น ๘ ตัว. นางทูลว่า "ขันแตะพระเจ้ามี พระองค์ทรงทำอะไร ?" ท้าวเธอตรัสว่า "เรื่องนี้ เป็นอย่างไร?" นางทูลว่า "ขอพระองค์จงอย่าทำ อย่างนั้น จงทรงข่มก่อนพระเทวะลงบนพื้นดินแล้ว ทรงขี่ด้วย พระบาท." ท้าวเธอได้ทรงทำอย่างนั้น สนบัวทั้งหลายหายไปแล้ว วันนี้ กรรมของนางสิ้นแล้ว พระราช ทรงมีปฏิสา เริ่มจะ เสด็จไป. นางทูลว่า "ขอแต่พระองค์จงหวานกรรมของหม่นสิ้นแล้ว. ขอพระองค์ก็อย่าได้เสด็จไป." พระราชมิได้นางฟังเลย เสด็จไปแล้ว. [๒๔๖] ภูมิาสังกติสุดว่า "บทว่า โส ได้แก่ ผู้เป็นเจ้านอง เรือน คือคำคตฯ บทธว่า ปุริมณฑลวา ความว่า เพราะเป็นปัจจัย แห่งการตามเฝ. บทธว่า อติจาริ ได้แก่ ประพฤติล่วงเกินสามี คือ ประพฤติผิด (ในสามี). สองบทว่า รุตติ ทุกข์ ความว่า ชื่อว่า ทุกข์