ความหมายของอรรถกถาและการเลี้ยงดูบุตรในพระพุทธศาสนา : หน้า 204/356

ประโยค๖- มังกรลิ่ดที่บีบเปล่า เล่ม ๒ - หน้าที่ 204 [๒๖๖] ส่วนในอรรถกถา ทุกนิบาต องคุตตรนิยาย ท่านกล่าว ไว้ว่า "บทว่า อาบางก คือ ผู้ให้เจริญ ได้แก่ ผู้สังฆูจู๋จริงอยู่ บุตรพังหลาย มรรคานิด ทั่งให้เจริญ ทั่งสังเกตุ" บทว่า โปสกา ความว่า ผู้มีมือและเท้าให้เจริญ ให้ดี โลหิตในท้องเลี้ยง จริงอยู่ บุตรพังหลาย อันมารมิดานั้นปรน ปรีอ คือเลี้ยง ได้แก่ ประคับประคองด้วยข้าวและน้ำเป็นต้น ในภูมิทุกนิบาตองค์ตรณกล่าวว่า "บทว่า ทหยโลที ได้แก่ น้ำม. จริงอยู่ โลหิต ย่อมถึงการแปรไปโดยเป็นน้ำม." บทว่า ทูลสเตตรโระ ความว่า ก็ถ้ามารดำคําพิฆาตูตร ทั้งหลายที่ท้าทั้ง ๒ แล้ว หวีงไปในป่า ในบ่อ หรือในฤดู วันๆ นี้ บุตรเกิดขึ้นนั้นเทียว บุตรเหล่านี้ไม่พิษพิจารณาในโลกนี้, การที่บุตรเหล่านั้นเห็นอารมณ์นี้ได้อศจรรย์คําพิจารณา เพราะมารดา ไม่ทำอย่างนั้น เลี้ยงดูไว้ เหตุนี้ มารดาเดียวชื่อว่าผู้แสดงโลกนี้. สองบทว่า ปาณยะ อุณหภูปกา ความว่า ผู้อื่นคร่ำหุ่นตร ของตน จริงอยู่ มรรคานิดนั้น ตัวย่อมของสัตว์เหล่านั้นบ้าง สะ พัดดูอย่างใดอย่างหนึ่งอันเป็นของตนบ้าง ประคับประคอง คุ้มคอง ประชา (บุตร) ของตนไว้ ด้วยเหตุนี้ พระผู้พระภาคจิรตรัสคํา นําว่า ปาณยะ อุณหภูปกา ก็ถากินามามิในโลสนันทรดแล้ว [การทำปฏิหารบำราบคําพิจารณา] ๒๖๗ ดังนั้น ความที่มารดำคําพิฆาตูตร เป็นผู้มีอุปการะมาก