ความชำนาญและจิตที่อ่อน : หน้า 301/409

ประโยค - ปฐมสมันดาปาสาทกแปล ภาค ๑ หน้า ๑๑๙ "ถึงความชำนาญ" แท้จริง จิตที่เป็นไปอยู่ในอำนาจ ท่านเรียกว่า "มุทุ" (อ่อน) อันซึ่งชื่อว่าควรแก่การงาน เพราะความเป็นจิตอ่อนนั่นเอง มีคำอธิบายว่า "เหมาะแก่การงาน คือควรประกอบในกรงงาน" จริงอยู่ จิตต้องอ่อน ย่อมเป็นของควรแก่การงาน ดูทองคำที่ไม่ลมทิ้งออกแล้ว ฉะนั้น ก็ติมแม่ทัพ ๒ (คือจิตอ่อนและจิตที่ควรแก่การงาน) นั้นจะมีได้ ก็เพราะเป็นจิตที่ได้รับอบรมดีแล้วนั่นแแลเหมือนอย่างที่พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสไว้ว่า "ดูก่อนภิกษังทั้งหลาย! เรายังไม่เลิ้งเห็นเที่ยงธรรมอย่างหนึ่งอื่น ที่อบรมแล้ว ทำให้แก่แล้ว ย่อมเป็นของอ่อนและควรแก่การงานเหมือนจิตนี้เลย นะภิกษังทั้งหลาย"!" ชื่อว่า ตั้งมันแล้ว เพราะตั้งอยู่ในธรรมทั้งหลายมีความบริสุทธิ์เป็นต้นเหตุนั้น ชื่อว่าถึงความไม่วันไหว เพราะความเป็นจิตอันนั้นนั่นเอง มือนิยบายว่า "เป็นจิตไม่หวั่นไหว คือความหวั่นไหว" อำนาจของตน โดยความเป็นจิตอ่อนและควรแก่การงาน. ชื่อว่า ถึงความไม่วันไหว เพราะความเป็นจิตอันนั้นทั้งหลายมีรษษณะเป็นต้นประกอบไว้แล้ว. [จิตประกอบด้วยธรรม ๖ อย่าง เป็นจิตไม่วันไหว] จริงอยู่ จิตอันก็ทรงประกอบไว้แล้ว ย่อมไม่หวั่นไหว เพราะอัสมิยะ (ความไม่มีศรัทธา), อันวิซจะประคองไว้แล้ว ย่อมไม่ ๑. อง. เภก. ๒๑/๑๑