ปลาบปลื้มกับความไม่มีรสในสมาคีรศรี : หน้า 244/409

ประโยค (ตอน) - ปฐมสมเด็จฯกษัติราชาแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 239 ข้าพเจ้าเล่าใกล้ผิวต่อไป:- สมัคคีรศรีทรามสีกล่าวท่ามกลางสายไม่. แท้จริง ผู้ใด เป็นผู้วรเพื่อทำสมัคคีรศรีนั้น แต่ไม่ทำ, ผู้นั้น พึง เป็นผู้ถูกกล่าวว่า " เป็นคนมียุไปไม่มีรส เพราะไม่มีการทำสมัคคีรศรี นั่น" ส่วนพระผู้มีพระภาคเจ้า ไม่ควรเพื่อทรงทำสมัคคีรศรีนั้น เพราะ เหตุนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อจะทรงประกาศข้อความที่พระองค์เป็น ผู้ไม่ควร ในการทำสมัคคีรศรีนั้น จึงได้ตรัสว่า " โน จ โย ย ตุ สมุหา วาทิก" อธิบายว่า " ท่านมุ่งหมายถึงหฤดู้นใจ จึงกล่าวว่า เราเป็นคนไม่มีรส เหตุอันนั้น ท่านไม่ควรพูดในเราทเลย." [ เวรัญฐพรหมนิถากกล่าวพระพุทธเจ้าว่าเป็นผู้ไร้โกะ ] พราหมณ์ ไม่สามารถจะยกความที่พระผู้มีพระภาคเจ้า เป็นคน ไม่มีรส ( ขันถว่นอด ) ตามที่ตนประสงค์อย่างนั้น จึงกล่าวคำอื่น ต่อไปอีกว่า " พระโคดม ผู้เจริญ เป็นผู้ไร้โกะ." อึ่ง บันฑิตรับทราบคำดำรัสของโยชนา โดยยื่นคำกล่าวแล้วนั้นเหล่า ในปริยายทั้งปวงในพระบรมฯ นี้ก็กราบทูลใจความตามที่พราหมณ์ มุ่งกล่าวไว้ โดยยื่นคำกล่าวต่อไปนี้ :- พราหมณ์ สําคัญสามกิจธรรมมีการวาปไหว้หล่าศูนย์ผู้ธูรีญวะ เป็นต้นนั้นนั่นแล้ว " เป็นสมิคิรศรีในโลก " จึงได้กล่าวว่า พระผู้มีพระภาคเจ้า " เป็นผู้ไร้โกะ " เพราะความไม่มีสมกิจธรรม มีการกราบไหว้เป็นต้นนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพิจารณเห็นความไม่มีการบิรโกรคด้วย อำนาจฉันทรา ( ดู ) ของสัตว์ทั้งหลาย ในรูปนมเป็นต้น ใน