ปีติสุขและอารมณ์ในพระพุทธศาสนา : หน้า 270/409

ประโยค - ปฐมสัมมทานสภากาแฟ ภาค ๑ - หน้าที่ 265 คือความเสวยสุขแห่งอารมณ์ที่ตนได้แล้ว ปีนี้ มีอยู่ในจิตฌปบาทใด สุข ก็มีอยู่ในจิตฌปบาทนั้น สุข มีอยู่ในจิตฌปบาทใด ในจิตฌป- บาทนั้น โดยความนิยม ไมมีปิิติ ปีติ ท่านสงสารท่านเป็น สังขารขันธ์ สุข ท่านสงสารท่านเป็นวนาทนธิ ปีติ เปรียบ เหมือนความอิ่มใจ ของบุคคลผูเห็นดิในทางกันดาร เพราะได้ เห็นและได้ฟังว่ามีป่าไม้และมีน้ำ สุข เปรียบเหมือนความสบายใจ ของบุคคลผูเห็นดิในทางกันดาร เพราะได้เข้าไปสู่ร่มเงา ป่าไม้ และได้บริโภคค่า นะนั้น บันฑิตพึงทราบว่า "ก็คำที่พระอาจารย์ท่านหลายกล่าวไว้ว่า ปีติ คือ ความยินดีด้วยการ ได้อภิญญามีเป็นต้นนั้น ก็เพราะมีปิติปรากฏอยู่ ในสมันนั้น ๆ " ปีติด้วย สุขด้วย มีอยู่ก่อนนั้น หรือมีอยู่ในขณะนั้น เพราะ เหตุนี้ มานี้ พระผู้พระภาคเจ้า จึ่งสร้างว่า "ปีติสุข." อีกอย่างหนึ่ง ปีติด้วย สุขด้วย ชื่อว่า ปีติและสุข เหมือน ธรรมและวินัยเป็นต้นนั้นนะนั้น ปีติและสุข เกิดแต่เวลา มีอยู่ก่อนนั้น หรือมีอยู่ในขณะนั้น เพราะเหตุนี้ จึงชื่อว่ามีดีและสุข เกิดแต่ วิภา แม้ช่องพระนามนามนี้ เหมือนอย่าง มนามเกิดขึ้นกันใด, คือในนามนี้ ปีติและสุข ย่อมเป็นของเกิดแต่เวลาเหมือนกันฉันนั้น. อันนี้ ปีติและสุขนั้น มีอยู่ก่อนนั้น เพราะเหตุดังนี้นั้น จะกล่าว รวมด้วยเท่านั้นเองว่า "วิภาคปีติสุข" ดังนี้นั่น ก็ใช้ได้. แต่ในคัมภีร์วิไลย์ พระผู้พระภาคเจ้า ตรัสปีติสุขนั้นไว้ โดยย่อ เป็นต้นว่า "สุขนี้ สรรตด้วยปีติธิ" ดังนี้. ก็เนื่องความนี้ใน