การเข้าใจธรรมและนิพพาน : หน้า 330/409

ประโยค(คฑ) - ปฐมสมันดาปาสก้าแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 325 ว่า "ทุกข์นี้ประมาณเท่านั้น ไม่มีทุกข์ยิ่งไปกว่านี้" และเราได้รู้ คือ ทราบได้แก่แทงตลอดแล้ว ซึ่งนั้นทุกข์นั้นให้เกิด ตาม ความเป็นจริงด้วยการแทงตลอดลักษณะตามที่เป็นจริงว่า "นี้ ทุกขสมุทย์ แม้ทุกข์และดีนหาม ทั้ง ๒ นั้น ไปสู่สถานที่เดียวกัน เราได้รู้ คือ ได้ทุกข์ตลอดแล้ว ซึ่งสถานที่นั้น คือพระ นิพพาน อันเป็นไปไม่ได้แห่งทุกข์และดีนหาม ตามความเป็นจริง ด้วยการแทงตลอดลักษณะตามที่เป็นจริงว่า "นี้ทุกขนิรโรคะมินิปุจฉา" ดังนี้ พระผู้พุทธเจ้าครับทรงแสดงสัจจะหลาย โดยสรุปอย่างนี้แล้ว บัดนี้ เมื่อจะทรงแสดงด้วยอำนิจโดยรอย จิตรสลัก มือทิว่า "อิมา อาสวา" ดังนี้ หลายท่วา ตุตส เม เอ่อ ชานโต เอ้อ ปฺสูโต ความว่า เมื่อเรานับรู้เองนี้ เหนืออย่่างนี้ พระผู้พุทธองค์ ได้รัสดมรรร อันที่สุดพร้อมกับวิบัติสนาไว้ (ในบทเหล่านั้น) บทว่า กมาสาวะ แปลว่า จากกามาสะ พระอองค์ทรงแสดง ขณะแห่งไว้ด้วยคำว่า " หยุดพ้นแล้ว" นี้. แท้จริง จิตย่อมหลุด พ้น ในขณะแห่งมรรครา ในขณะแห่งจิตว่า หยุดพ้นแล้ว ทรงแสดงปภูมิแห่งปจจุบัญวณาถึงว่า "เมื่อจิตหลุดพ้นแล้ว ก็ได้มาญรู้ว่า หยุดพ้นแล้ว" ดังนี้. ทรงแสดงภูมิแห่งปัจจวนตณนั้นไว้