ปฐมสมฺปนฺตาปฏิสังขาสํภาค ๑ - หน้าที่ 197 : หน้า 202/409

ประโยค(คำ) - ปฐมสมฺปนฺตาปฏิสังขาสํภาค ๑ - หน้าที่ 197 รูปสัญลักษณ์เป็นต้น ต้นหากา ๖ มีรูปต้นหาเป็นต้น วิภ ๖ มีรูปวิภาเป็นต้น วิภ ๖ มีรูปบาลเป็นต้น กสิณ ๑๐ อุสุก ๑๐ อนุสติ ๑๐ สัญญา ๑๐ ด้วยอานาปานุสาสิกสัญญาเป็นต้น การา ๒ มีผมเป็นต้น อายุคน ๑๒ ธาตุ ๑๒ ภ๔ มีภาพภาพเป็นต้น มาน ๔ มีอุเมมานเป็นต้น อัปปมาธิ ๑ มีโมตฺตาวาเป็นต้น อธิปฺปกฺขา มัจจุตวานา เป็นต้น อายุอาสนัญญายตนะเป็นต้น และองค์แห่งปฏิจจสมุปปบาท โดยปฏิจจสมุปปนมธมราเป็นต้น โดยอุปุโลมวิชชาเป็นต้น โดยเนืองนั่นนําและในธรรมระเป็นต้นนั้น มีการประกอบบทเดียวดังต่อไปนี้ :- พระผู้นั้นพระภาคนั้น ตรัสรู้คืออตัปสตฺตามสมควร ได้แก่เทวดาตลอด ซึ่งธรรมทั้งปวง โดยชอบและด้วยพระองค์เอง ด้วยการยกขึ้นจะบท อย่างว่า 'ธมฺมวณฺณ เป็นทุจฺจัง ชาติ เป็นสมุทํสัง, การสังด อกเสย ซึ่งธรรมระและเหตุเกิดแห่งธรรมระนั้น แม้ทั้งสองเป็น นิรโธสัง ข้อปฏิบัติเป็นเหตุให้สู่นิโรธ เป็นมรรคังจัง. เพราะฉะนั้น ข้าเจ้าจึงได้กล่าวว่า " องค์ พระผู้นั้น เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระตรัสรู้ธรรมทั้งปวง โดยชอบและด้วยพระองค์เอง." [อรรถาธิบายพุทธคุณว่า วิชชาธรรมสมฺปนฺโน] องค์ พระผู้นั้นพระภาคนั้น ชื่อว่าผู้ถึงพร้อมด้วยวิชชาและธรรนะ เพราะทรงเพียรพร้อมด้วยวิชชาและธรรนะ ในวิชชาและธรรนะนั้น วิชชา ๓ ก็วิชชา ๔ ก็ชื่อว่าวิชชา วิชชา ๓ พึงรายตามนัย ที่ตรัสไว้ในภาวราวุสูตรนั้นแน่. วิชา ๔ ในอมัพุทธสูตร. ก็ในวิชา ๓