ปฐมสมุนไพรคำแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 364 : หน้า 369/409

ประโยค(คง) - ปฐมสมุนไพรคำแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 364 คราวนั้น พระเถระ เมื่อจะประกาศอิทธานุภาพของตน อันสมควร แก้วความที่ตน อันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงไว้ในตำแหน่งเดอาคะ จึงได้ราบกว่าว่า "เอกาท กบฏ" เป็นต้น. ใจความแห่งคำว่า เอกาท กบฏ เป็นต้นนั้นว่า " ขึ้นเต๋ พระองค์ผู้เจริญ ! ข้าพระพุทธเจ้า ฉันบริมมือบ้างเหมือน แผ่นดินใหญ่ผืนนี้ คือฉกทำให้เป็นเช่นกับแผ่นดิน ครั้งข้าพระพุทธเจ้า ทำอย่างนั้นแล้ว ฉากทำหลาสัตว์ขออวัยวะแผ่นดินให้หัวไปบนมือ เหมือน ทำให้สัตวู้ร่างอยู่แล้วบนพื้นที่ฝ่ามือบ้างนี้นั้น กว่าจะไปบนพื้นที่ฝ่ามือ บ้างที่สองนั่น." [ พระผู้มีพระภาคเจ้าไม่ทรงอนุญาตให้กลิ่นแผ่นดิน ] ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อจะทรงด่ากันกุมลของ พระเถระนั้น จึงตรัสคำเป็นต้นว่า " อย่เลย โมคัลลนณะ " บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า อก เป็นพระคำรัสที่ตรัสคำนั้น. หลายบทว่า วิปลาสสมุจ สุตตา ปฏิภาณยุยง ความว่า สัตว์ ทั้งหลายพึงข้างถึงมรรคาเคลื่อนไป. ถามว่า " พึงถึงการก่อคลาเคลื่อนอย่างไร ? " แกว่า " อย่างนี้คือ นี่เป็นแผ่นดิน หรือมีมีใช้แผ่นดินหนอ. อีกอย่างหนึ่ง พึงถึงการก่อคลาเคลื่อนไปที่ตรงกันข้ามอย่างนี้คือ " นี่เป็น บ้านของพวกเรา หรือเป็นบ้านของคนเหล่าอื่นหนอ" ในกถม ชนบท นาและสวนเป็นต้น ก็มีนั่งดึงกล่าวมาแล้วนั้น. อีกอย่างหนึ่ง นั่นมิใช่วิโลสถ แต่อตินาย เป็นอิทธิวิสัย