การไม่หวั่นไหวในสภาวะจิต : หน้า 302/409

ประโยค (ตอน) - ปฐมสัมปทานเทคนิคภาค ๑ - หน้าที่ 297 หวั่นไหว เพราะโกลาหล (ความเกี่ยวข้อง) อันสติประคอง ไว้แล้ว ย่อมไม่หวั่นไหว เพราะความประมาณ (ความเลื่อนล่อลง), อันสมาธิสประคองไว้แล้ว ย่อมไม่หวั่นไหว เพราะอุทธัจจะ (ความ ฟุ้งซ่าน), อันปัญญาประคองไว้แล้ว ย่อมไม่หวั่นไหว เพราะอวิชชา (ความไม่รู้), ที่องค์ความสว่าง ย่อมไม่หวั่นไหว เพราะความมืด คืออิสิส, จิตอันธรรม ๖ อย่างเหล่านี้ประคองไว้แล้ว เป็นจิตดี่ง ความไม่หวั่นไหว จิตที่ประกอบด้วยองค์ ๔ ประการ ดังพรรณนานา แล้วนี้ ย่อมเป็นของควรแก่ภิารณ เพื่อการทำให้แจ้งด้วยอภิญญา ซึ่งธรรมทั้งหลายที่ควรทำให้แจ้งด้วยอภิญญา แม้อื่นกันหนึ่ง. เมื่อจิตตั้งมั่นแล้วด้วยสมาธิในจตุฏฐาน ชื่อ ว่ามีจิตบริสุทธิ์ เพราะเป็นจิตใกล้จากนิวนรณ์ ชื่อว่าผุดผ่อง เพราะก้าวล่วงด้านมืดกลืดเป็นตัน ชื่อว่าไม่มีอิสิสเพียงดังนิยาม เพราะไม่มีความประพฤติดี ด้วยความปรารถนาอันลามก ซึ่งเป็น ข้าศึกต่อการกลิ่บได้มากนาน, อธิบายว่า "ชื่อว่าไม่มีอิสิสเพียงดังนิยาม เพราะไม่มีความประพฤติดี ด้วยความปรารถนา คือเพราะไม่มี ปัจจัยแห่งความระมีประการต่าง ๆ อันยังลงแล้ว คือเป็นไปแล้ว ด้วยอำนาจความปรารถนา." ชื่อว่า มีอุปกิลสิสราไปแล้ว เพราะ ความปรารถนาแห่งความเศร้าหมองของจิต มีอิทธิฤตเป็นต้น. ก็แม้ ๑. วัตถิมรรค ๒/๒๕ เป็น โอกาสดี อภิคุณ อิทธิ อวิชชานุกรม น อิษฎิ แปลว่า ซึ่งที่ดีความงาม ย่อมไม่หวั่นไหว เพราะความมืดคืออิสิส ๒. วัตถิมรรค ๒/๒๓ เป็น มานปฏิญาณปัจจานน เห็นว่าถูก จึงเปลตามนั่น.