ปฏิสนธิปสาทกําภาค ๑ : หน้า 273/409

ประโยค(-) ปฏิสนธิปสาทกําภาค ๑ - หน้าที่ ๒๖๘ โดยนั่มมีอาว่า "เป็นไปกับด้วยวิตก เป็นไปกับด้วยวิจาร." ถ้าหากพระอาจารย์ผู้ใจกล้าพึงหวังว่า "เอกคตา (ความที่ดี มีอารมณ์เดียว) จัดเป็นองค์ (แห่งมาน) ไม่ได้ เพราะพระผู้มี- พระภาคมิได้ครองไว้ (ในบัลลังก์แห่งมาน) มีใช่หรือ? แก้ว " กิฏิที่ท่านกล่าวนั้น ย่อมไม่ถูก." ถามว่า "เพราะเหตุไร?" แก้ว "เพราะติดตั๊กตาแม่นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ ในบาลแห่งมานั่นเอง." จริงอยู่ จิตคิดคตาแม่นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้แน่นอน ในคัมภีร์วิรั้วอย่างนี้ว่า " วิกฺต วิภา ปีติ สุข จิตคิดคตา ชื่อว่า อนาน." เพราะฉะนั้น คำที่ท่านกล่าวไว้ว่า " เป็นไปกับด้วยวิตก เป็นไปกับด้วยวิจาร" ดังนี้ ฉันใด, แม้เมื่อพระผู้มีพระภาคมิได้ ครองไว้ในอธิการนี้ว่า " ลติเตกคตา แม้จิตเตกคตา ก็ทอวร ทราบว่า " เป็นองค์(แห่งมาน) ทีเดียว " ตามพระบรมโอวาทว่า วิ่งดังนี้ ฉันนั้น, จริงอยู่ อนทฺ ภา พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทำไว้แล้ว ด้วยพระประสงค์ใด, อุกเทนั่นเองก็เป็นอนพระองค์ทรงประกาศไว้ แล้ว แม้นคัมภีร์วิรั้วก็ด้วยพระประสงค์นั้นแน่. [ ความหมายแห่ง อุปสัมปชัญญะ ] บทว่า อุปสมปฺชญ แปลว่า เข้าไปก้มลงแล้ว. ท่านอธิบายว่า " บรรลุแล้ว." อีกอย่างหนึ่ง ท่านอธิบว่า " ให้ซึมซาบรอแล้ว"