บทเรียนเกี่ยวกับอวิชชาและปัญญาจากพระผู้มีพระภาคเจ้า : หน้า 254/409

ประโยค(ค) - ปฐมสมันดาปาสากาแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 249 ควรเรียกว่า พี่" มืออธิบายว่า " ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ! ลูกไก่ตัวนั้น ควรเรียกว่า พี่." หากจะมีคำถามว่า " เพราะเหตุไร จึงเรียกว่า พี่ ?" แก้วว่า " เพราะลูกไก่ตัวนั้น มันกว่าขาเธอ" อธิบายว่า " เพราะ ลูกไก่ตัวนั้น เติบโตว่าบรรดา ลูกไก่ที่ออกมาภายหลังเหล่านั้น." ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อจะทรงเทียบเคียงข้ออุปมา แก่พราหมณ์นั้น จึงตรัสว่า " ฉันนั่นน่ะแหละ พราหมณ์ แม้เราก็เหมือน ลูกไก่ตัวนั้น ในบรรดาหมู่สัตว์ผู้ดูกอกอยู่ในอวิชชา... ความไม่รู้ ท่านเรียกว่า อวิชา ในบทว่า " อวิชาชาตตาย" ผู้นั้น บรรดาหมู่สัตว์ผู้ดูกอกอยู่ในอวิชานั้น คำว่า " ปัญญา" นั้น เป็นชื่อ ของสัตว์ เพราะฉะนั้น ในคำว่า " อวิชาชาตตาปัญญา" นี้ พิพบใจความอย่างนี้ว่า " บรรดาสัตว์ทั้งหลาย ผู้กดเข้าไปในภวาใน แห่งกระเปาะฟองคือวิชชา." บทว่า อนุฏฏตาย ความว่า ผู้เป็นแล้ว ผู้เกิดแล้ว คือผู้เกิด พร้อมแล้วในพลอไบ, เหมือนอย่างว่า สัตว์บางพวกผู้เกิดในพลอไบเนน เรียกว่า " อนุฏฏตา" ฉันใด, หมู่สัตว์เมื่ทั้งหมดดังนี้ ก็ฉันนั้น ท่านเรียกว่า " อนุฏฏตา" เพราะความที่คนเกิดในกระเปาะฟองไม่ชื่อวิชชา. บทว่า ปรีโยนกฤษ ความว่า ผู้อีกระเปาะฟองคือวิชชานั้น ริงรัด คือ ผูกมัด พันไว้โดยรอบ. บทว่า อิวิชาชญุตโกลสมปทาเตวา ความว่า เราได้ทำลาย กระเปาะฟองที่สำเร็จมาจากวิชชานั้นแล้ว.