ปฐมสัมปทาสิกาแปล ภาค ๑ - หน้า ที่ 383 : หน้า 388/409

ประโยค(ฮ) - ปฐมสัมปทาสิกาแปล ภาค ๑ - หน้า ที่ 383 " ตตกโตว " เป็นคำว่า " ตตกโตว " นี้ คำว่า " ตตุก " เป็นสัตว์มีวิกิติ เพ่งถึงการอ้อมอวอน ขอให้ทรงบัญญัติศักราชบ ในคำว่า " ตตกโตว " นั้น มีโดยนับต่อไปนี้:- ในคำที่เธอกล่าวว่า " พระผู้พระภาคพิงบัญญัติสลากาบน " นั้น พระตตกอนเท่านั้นรู้กาล แห่งอัญบัญญัติสลากาบนั้น พระผู้พระภาคเจ้ารับรัศม์อย่างนี้แล้วเพื่อจะแสดงสัมมิปัญญาก่อน จึงตรัสท่าว่า " น ตว สารุปฏก์ " ดังนี้ ในคำว่า " น ตว สารุปฏก์ " เป็นดังนั้น มีวินิจฉัยว่า อาสะทัั้งหลายงอมอยู่ในธรรมนเหล่านั้น เพราะเหตุนั้น ธรรมเหล่านั้นจึ่งชื่อว่า เป็นที่ตั้งแห่งอาสะทา, อีกอย่างหนึ่ง ธรรม ทั้งหมดอัญอาสะพึงตั้งอยู่ คือไม่พึงผ่านเลยไป เพราะเหตุนั้น ธรรม เหล่านั้นจึ่งชื่อว่า เป็นที่ตั้งแห่งอาสะทา.. อธิบว่า " อาสะทาอ่านทุกข์ และอาสะทือก็เลส อันเป็นไปในกุฎิธรรมและในสัมปรายภ อาสะ มีการค่องของของคนอื่น ความวิบูลิสรา การม่ำและการจองจำ เป็นต้น และอาสะอันเป็นทุกข์พิษในอบาย ย่อมต้องอยู่นั่นเทียว ในวิถีกรรมหลั่นใด เพราะวิถีกรรมหลั่นนั้น เป็นเหตุ แห่งอาสะมื้ออันเป็นไปในกุฎิธรรมเป็นต้นแห่งนั้น." * วาจาสำหรับประกอบในคำว่า น ตว เป็นดังนี้ ดังนี้ว่า " วิถีกมธรรมทั้งหลาย ซึ่งเป็นที่ตั้งแห่งอาสะเหล่านั้น ยังไม่มีปรากฏ ในสัมย์เพียงใด พระสาดคงจะไม่รงบัญญัติสลากาบนแต่กล่าวทั้งหลาย เพียงนั้น." ถ้าพึงบัญญัติไว้ ไม่พึงพินิจจากความก่อนของผู้อื่น * องค์การศึกษาแผนกบาสี แปลออกสอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๔๕๐ *