บทวิเคราะห์พระมหาโมคัลลาน : หน้า 366/409

ประโยค - ปฐมสัมผัสจากคำแปล ภาค ๑ หน้า ที่ 361 มหาโมคัลลานสีหนาบกกก ในบทนี้หลายเป็นคำว่า " อนโถ อายสุม มหาโมคัลลาน " มีวิจินฉันดังนี้ :- บทว่า " อายสุม " นี้ เป็นคำกล่าวด้วยความรัก, บทนี้ เป็นชื่อแห่งความเกรง และความยำเกรงโดยฐานครู. บทว่า มหาโมคัลลาน คววามว่า พระเณรนันชื่อว่า มหา โดยความเป็นผู้มีคุณใหญ่ และชื่อว่า โมคัลลานะ โดยโคตร เพราะเหตุนี้ พระเณรนัน จึงชื่อว่า มหาโมคัลลานะ. บทว่า เอตทโว ว่าา ท่านพระมหาโมคัลลานะ ได้ กราบทูลนี้ ( กะพระผู้มีพระภาคเจ้า ) คือแสดงคำเป็นต้น ที่ตนควร กราบทูลในบัดนี้ว่า " ข้าแต่พระองค์ผู้จริง ! ดังนี้ ( เมืองรวีชาด มีกิฎิหาได้ง่าย " ดั่งนี้ [ ท่านพระมหาโมคัลลานะทูลออนุญาติกับแผ่นดิน ] ถามว่า " ท่านมหาโมคัลลานะ ได้กราบทูล ( คำนี้ ) เพราะ เหตุไร ? " แก้ว่า " เพราะได้ยินว่า พระเณรบวชแล้ว ในวันที่ ๓ จึงได้ ถึงที่สุดแห่งสาวกบารมีอัน ถึงพระศาสดา ก็ทรงตั้งท่านไว้ใน ตำแหน่งเอตทคะ เพราะความที่ท่านเป็นผู้มีคุณธรรมมาก. พระเณรนั้น อายสวะความที่เป็นผู้มีคุณธรรมกล้า จึงดำริว่า เมื่อนารูชานี้ มี ภูมิเยาได้ง่าย และภูมุ่งทั้งหลาย ก็อมลำบาก, ถ้าในนร เรา