ปฐมสมันต์ปาฐกถา ภาค ๑ - หน้าที่ 63 : หน้า 68/409

ประโยค - ปฐมสมันต์ปาฐกถา ภาค ๑ - หน้าที่ 63 [ ติสสมานพามปัญหากับพระเณร ] ครั้งนั้นแสะ มานพได้ถามพระเณรในข้อที่เป็นปม (สี ลีลับซับซ้อน) ซึ่งมีอุปนิสัยเท็ำพร้อมทั้งนิมิตศาสตร ึกฎศาสตร์ พร้อมทั้งอธิบายประเภทอิตถาส เป็นที่ท้า ซึ่งมานเอง แม้ทั้งอาจารย์ของเขาก็ไม่เห็นนัยด้วยตนเอง พระเณร แม้ตามปกติ ก็เป็นผู้ฝึกฝนแห่งไตรเพท และบัดนี้ก็ได้บรรลุปัญญา เพราะเหตุนี้ ในการแก้ปัญหานั้น จึงไม่หนักสำหรับท่าน ดังนั้น ท่านจึงแก้ปัญหาเหล่านั้น ในขณะนั้นเอง แล้วได้พูดคุยมานวว่า "ดูคำถามมานพ ท่านถามเรามากพอแล้ว ครรนี้แม้เราก็ถามปัญหากะเธอสิลักข้อหนึ่ง, เธอจับยาการณ์แก่เราไหม ?" มานพรียนว่า "ข้าแต่บรรพชิตผู้อภิชญา! จงถามเอกได้ กระผมก็แก้." [ พระสีวะเณรจะถามปัญหากับมานพ ] พระเณร จึงถามปัญหานี้ ในจิตยมว่า "จิตของบุคคลใดเกิดขึ้นน้อย ไม่ด้ำ, จิตของบุคคลนั้น จับดำ ไม่เกิดขึ้น, คือก่ออย่างหนึ่ง จิตของบุคคลใด จับดำ ไม่เกิดขึ้น, จิตของบุคคลนั้น เกิดขึ้นอยู่ไม่ดำ ? " ดังนั้น มานพ ไม่สามารถกำหนด (ข้อปัญหา) ทั้งเบื้องบนหรือเบื้องต่ำก็ได้ จึงเรียนถามว่า "ข้าแต่บรรพชิตผู้อภิชญา! นี่ข้อมนต์อะไร ?" (ข้อความด้านล่างเป็นภาษายาวีไม่มีความสามารถในการอ่านและแปล)