ประโยค(ตัว) - ปฐมสมันตาปกา สาทกะแปล ภาค ๑ : หน้า 217/409

ประโยค(ตัว) - ปฐมสมันตาปกา สาทกะแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 212 เวสสุคะพรพระคุณ เป็นผู้สูงสุดกว่าสัตว์และเป็นผู้ควบคอโดยฐาน ครู ด้วยเหตุนี้ พระโบราณาจารย์ทั้งหลาย จึงกล่าวว่า "คำว่า ภาวะ เป็นคำประเสริฐสุด คำว่า ภาวะ เป็นคำสูงสุด เพราะเหตุที่พระองค์ควรแก่ความ เคารพโดยฐานครู บัณฑิตจึงเรียกว่า ภาวะ" [ชื่อมี ๔ อย่าง] จริงอยู่นามมี ๔ อย่าง คือ อาภิดนิรมาน ลิงนิรมาน เนรมิตนาม อธิสิญฺญสมปูปนานน มีคำอธิบายว่า "นามที่ตั้งตามความปรารถนา ตามโวหารของโลก ชื่อว่า อธิสิญฺญสมปูปนานน." ในนนฺ ๔ อย่างนั้น คำอธิษฐานอย่างนี้คือ ลูกโท โคณุ่ม โคจํลํ เป็นอาวัตถินาม (นาม ที่บัญญัติอัสสะความตามนาม). คำอธิษฐานอย่างนี้คือ มีโมททา มีรม มิง มิงวา เป็นลิงนิรมาน (นามที่เรียกตามเหตุหรือ ลักษณะ). คำอธิษฐานอย่างนี้คือ มีวิชชา ๓ มีอญฺญา ๖ เป็นเนมิตตนาม (นาม ที่เกิดขึ้นโดยคุณนิรมิต). คำอธิษฐานอย่างนี้คือ เจริญวิปัณฺณรี เจริญทรัพย์ ซึ่งเป็นไปไม่อาจนับถึงนี้คือความของคำ เป็นอธิสิญฺญสมปูปนานน (นามที่ ตั้งตามใจชอบ): ก็แต่ว่า พระนามว่า ภาวะ นี้เป็นเนมิตตนาม พระนามมาหมายกło้ได้รงนาน พระเจ้าสุโภนมหาราชก็มีได้ รงนาน พระอญฺญาแปลหมื่นก็มีได้รงนาน เทวดาวิทยาหลายมี ท้าวสักกะและท้าวสุนิสาสเป็นต้นก็ได้รงนาน. จริงอยู่ เช่นนี้ พระ ธรรมเสนาบดีคำแล้วว่า "พระนามว่า ภาวะ นี้ เกิดในที่สุดแห่ง ความพิเศษ เป็นบัญญัติที่แม่โลเกแก่พระผู้มีพระภาคพระพุทธเจ้า