ปฐมสมันตปาฏิหาริย์ ภาค ๑ : หน้า 255/409

ประโยค(ค) - ปฐมสมันตปาฏิหาริย์ ภาค ๑ - หน้า 250 สองบทว่า เอกฺ โลา ความว่า ในโลกสันนิษวิสมัยทั้งสิ้น เราผู้เดียวนัน้ คือไม่มีนอกจากสอง บทว่า อนุตตฺร ใบทว่า อนุตร สุมฺมาผโล ธิลมฺ พูทฺโธ นี้ ความว่า "เว้นจากอธิษฐารอันเย็นเยือมเสียแล้ว ประเสริฐ กว่าธรรมทุกอย่าง." บทว่า สมามสมโพธิ แปลว่า ซึ่งความตรัสรู้โดยชอบและด้วย พระองค์เอง อีกอย่างหนึ่ง แปลว่า ซึ่งความตรัสรู้โดยชอบและด้วย พระองค์เอง อีกอย่างหนึ่ง แปลว่า ซึ่งความตรัสรู้ ที่ปราชญ์ สรรเสริญด้วย ดีด้วย. [โพธิศัพท์หมายความถึง ๔ นัย] ต้นไม้ดีคือ มรรคดีดี สัพพัญญูคานดีดี นิปานดีดี ท่าน เรียกว่า "โพธิ." จริงอยู่ ท่านเรียกต้นไมว่า โพธิ ในอาคตสถานทั้งหลายว่า "ตรัสรู้ครั้งแรก ที่โคนโพธิพฤกษ์" และว่า "ในระหว่างแห่งต้นโพธิ์ ในระหว่างแห่งแม่น้ำคา. มรรค ท่านเรียกว่า โพธิ ในอาคตสถานว่า "ความรู้โพธิ- ปักขิยธรรม ๑๓ ประการ ในมรรคทั้ง ๔." สัพพัญญูคานดีานุทธา ท่านเรียกว่า โพธิ ในอาคตสถานว่า "พระ สิงห์ดฺโถโพธิสตฺต มพระปัญญาประเสริฐสุดแผ่นดินภูมิ พงบรรลุ พระโพธิญาณ." พระนทีพาน ท่านเรียกว่า โพธิ ในอาคตสถานว่า "พระ