ปฐมสมุนไพรและการวิเคราะห์คำสอน : หน้า 190/409

ประโยค - ปฐมสมุนไพรจากภาค ๑ - หน้า 185 [ อภิษายว่า " มหา ภิกษุสูงเมน สหฐ " ] พิษทรามวินิจฉัยในว่า " มหา ภิกษุสูงเมน สหฐ " นี้ ต่อไป บวว่า " มหา " มีความว่า ใหญ่ด้วยความมีผู้อื่นมี ใหญ่บ้าง ใหญ่ด้วยความเป็นผู้มีจำนวนมากบ้าง. จริงอยู่ ภิกษุสูงซึ นั้น ได้เป็นใหญ่ด้วยคุณทั้งหลายบ้าง เพราะเหตุว่า ภิกษุมีคุณล้ หลัง ในภิกษุสูงมิ้น ได้เป็นพระโสดาบันบุคคล ได้เป็นใหญ่ด้วย จำนวนบ้าง เพราะมีจำนวนห้าร้อย. หมู่แห่งภิกษุทั้งหลาย ชื่อว่า ภิกษุสูงมั. ด้วยภิกษุสูงมัน. อภิษายว่า " ด้วยหมู่สมณะผู้ทกึม กันด้วยคุณ กล่าวคือคือความเป็นผู้มีฐีติและศีลเสมอกัน." บทว่า " สหฐ " คือโดยความเป็นพวกเดียวกัน. คำว่า " ปฐมุดตะ" ภิกษุสดุติ " มีวิเคราะห์ว่า จำนวน ๕ เป็นประมาณของภิกษเหล่านั้น. เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า ปฐมอุตตตะ. ประมาณท่านเรียกว่า มักตต. เพราะฉะนั้น บันติทิพย์เน้นเนื้อความแม่นในบทเทคนิคนี้อย่างวี่ว่า " ร้อยแห่ง ภิกษุเหล่านี้ มีจำนวน ๕ คือประมาณ ๕ เหมือนอย่างเมื่อท่านกล่าว ว่า " โชน มุตตยะ " ย่อมมีอรรถว่า รู้จำนวน คือรู้จักประมาณ ในโภชนะแน่น. ร้อยแห่งภิกษุทั้งหลาย ชื่อว่า ภิกษุสดุติ. ด้วย ร้อยแห่งภิกษุ ซึ่งมีประมาณห้าหลานั้น. ในคำว่าพระเถรกล่าวว่า " มหา ภิกษุสูงเมน สหTH " นี้ เป็นอันท่านแสดงความภิญญาสูงม ใหญ่นั้น เป็นผูใหญ่ด้วยจำนวน ด้วยคำว่า " ปฐมุฎตะ" ภิญญาเถีนี้ ส่วนความทีภิญญาสงนั้น เป็นผู้ใหญ่ด้วยคุณ อักขแจ้งบ้างหน้าด้วยคำว่า " ดูก่อนสาริบุตร" ก็ภิญญาสูงไม่มีสี่น