ความเพียรและความสงบในพระพุทธศาสนา : หน้า 260/409

ปรอทความเพียรแล้วแทน เพื่อบรรจุความเป็นผู้เจริญที่สุดและประเสริฐ ที่สุดนั้น คือเรานั่งอยู่แล้ว ณ โพธิมันต์ ได้ปรารภความเพียรประกอบ ด้วยองค์ ๔ มีคำอธิบายว่า "ได้ประอง คือให้เป็นไปไม่หย่อนหย่อน." ก็บแสดงความเพียรนั้น ได้ชื่อว่าเป็นคุณชาติมิหย่อนเพราะเราได้ปรารภ แล้วอย่างแท้จริง ทั้งไม่ใช่แต่ความเพียรอย่างเดียวเท่านั้น แม้ศีลก็ได้ เข้าไปตั้งใจไว้เฉพาะแล้ว โดยความเป็นคุณธรรมข้างหน้า ตรงต่ออารมณ์ และชื่อว่าเป็นความไม่หลงลืม เพราะปรากฏอยูเฉพาะหน้าที่เดียว สอบถามว่า ปฐกุโบ กโย ว่า "แมกายของเราก็เป็น ของสงแล้ว ด้วยอำนาจแห่งความสงกายและจิต. เพราะเมื่อ นามกาย สงบแล้ว แม้รูปกาย ก็เป็นอันสงบแล้วเหมือนกัน, ฉะนั้น ในพระบาลีกัน พระผู้พระภาฏเจ้าไม่ตรัสให้เฉพาะเลยว่า 'นามกาย รูปกาย' คำสั้นเพียงว่า 'กายสงบ' เท่านั้น." บทว่า อาสารโฺวา คำว่า " กายานั้น" ชื่อว่าหาความ กระสับกระส่ายมิได้ เพราะเป็นภายอันสงบแล้วนั่นแหละ, มีคำอธิบายว่า "เป็นภายที่ปราศจากความกระสับกระส่ายแล้ว" หลายบทว่า สมาทิ จิตติ เอกคุโบ คำว่า "ถึงจงของเรา ก็ตั้งอยู่แล้วโดยชอบ คือคำมั่นมันดีแล้ว ได้เป็นวาระว่าแน่นแฟ้นแล้ว, และจิตของเรานั้น ชื่อว่ามีอารมณ์เป็นหนึ่ง, คือไม่หวั่นไหว ได้แก่ไม่มี ความขุ่นมัว เพราะเป็นจิตตั้งมั่นดังนี้แหละ" ข้อปฏิบัติเป็นส่วนเบื้องต้น แห่งมาน เป็นอันพระผู้พระภาฏเจ้าตรัสแล้ว ด้วยคำดัเพียงเท่านี้