ความสำคัญของการแสดงธรรมของพระพุทธเจ้า : หน้า 374/409

ประกอบ - ปฐมสมันทาปทําพิภาคภาค ๑ - หน้าที่ 369 แล้วนั่น คำที่เหลือ ในคำว่า " โก ณ ฑ โบ" เป็นดังนี้ มีม เนื้อความต้นทั้งนั้น [ พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมเพราะบริษัทมีมานหรือไม่หรือก่อไม่ ] กิสำหรับแสดงเหตุและปัจจัยนั้น ในบันดา พระผู้พระภาคเจ้า จึงตรัสพระคำสมัยว่า " สารุปุต วิปุสสิ." บรรดาบทเหล่านั้นาบทว่า " กิสดาโน อนุญ์" ความว่า พระพุทธเจ้าทั้งหลาย มีพระวิปุสสเป็นต้น ได้ทรงอภิวาทพระพุทธพระ ความเกี่ยวข้อง ก็หมดได้. จงอยู่ ความเกี่ยวข้องดีดี ความ มีพระวิปุสสอ่อนๆดีดีของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย หามิใช่. เพราะว่า พระพุทธเจ้าทั้งหลาย เมื่อจะแสดงธรรมแก่ภิกวน หนึ่งดีดี สองอภิวาทดีดี จึงอภิวาทพระองค์ดีดี ย่อมทรงแสดง ด้วพระ อุตสาหะสมอทเดียว ครั้นทอดพระเนตรเห็นบริษัทน้อย แล้ว ทรงลดพระวิปุสสอจงมิ ทรงทอดพระเนตรเห็นบริษัทมี จำนวนมากแล้ว ทรงมีพระวิปุสสอมากขึ้นก็หาไม่. เหมือนอย่างว่า พฤกษาหกครา ล่างไป ๓ วัน จึงออกไปเพื่อหากิน ครั้นพบเห็น สัตว์เล็กหรือใหญ่ตาม ย่อมวิ่งไปโดยไวเช่นเดียวกันเสมอ ข้อเน้น เพราะเหตุไหนอะไร? เพราะเหตุแห่งความไม่ใจว่า " ความ เร็วของเราจะได้เสื่อมไป" ดังนี้ ฉันใด พระพุทธเจ้าทั้งหลาย ก็ ฉันนั้น ย่อมทรงแสดงธรรมแก่บริษัท จะมีจำนวนมากหรือน้อยก็ตาม ก็ด้วยพระอุตสาหะสมอททั้งนั้น. ข้อเน้น เพราะเหตุไร? เพราะ