ปฐมสัมผัสถามคำถามแปล ภาค ๑ : หน้า 241/409

ประโยค(ค) - ปฐมสัมผัสถามคำถามแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 236 ถามว่า "ถีบโยาย ( เหตุ ) นั้น เป็นไงน ? " แก้ว่า "คู่ก่อนพรหม ! รสในรูป เสียง กลิ่น รส โภคภูพะ เหล่านั้นใด, รสในรูปเป็นต้นเหล่านั้น ตกตาได้แล้ว " ถามว่า "พระผู้พระภาคเจ้า ทรสอธิบายไว้อย่างไร ?" แก้ว่า "ทรสอธิบายไว้ดังนี้ คือ รสในรูป เสียง กลิ่น รส โภคภูพะ กล่าวคือความยินดีในกามสุข เหล่านั้น ย่อมเกิดขึ้นแก่ปุถุชนหลาย พยาบาทชาวโลกสมมติว่า เป็นผู้ประกอบด้วยอำนาจ ชาติ หรือด้วยอำนาจความอุดมดี ผู้อื่นกัน เผลิดพลัน กำหนัด ในอารมณ์ทั้งหลายมีรสปรามาณเป็นต้น, รสเหล่าใด ย่อมดูดรั้งโลกนี้ไว้ เหมือนดูดที่ดอ และบันทึกเรียกว่า 'สามัคครีษ' เพราะเมื่อมีความพร้อมเพรียงกันแห่งวัตถุและอารมณ์เป็นต้น ก็เกิดขึ้นได้ รสเหล่านั้น แม้ทั้งหมด พระตาคตะจะได้แล้ว.." แม่เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้ากระจะตรัสว่า "อนเราะได้แล้ว" กีกรงแสดงธรรม ไม่อจบพระองค์ขึ้นนั่งชมด้วยมังกรม. อีกนหนึง นั้น เป็นความวิสาลแห่งเทวสนาของพระผู้มีพระภาคเจ้า [พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงตรัสในรูปเป็นต้นได้ดังขาด] บรรดาเทพนั้น บทว่า ปิณทา กล่าวว่า "รสในรูปเป็นต้น ปราศไปจากจิตสนาดา ( ของพระตาคต ) หรืออร้อนพระตาคตตรง ละได้แล้ว." แต่ในอรรถนี้ พึงเห็นอัตวิกิฏฐิติ ลงในอรรถติวิชชิต รสในรูปเป็นต้น ซื่อว่า มีรากแห่งอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงตราวดคแล้ว เพราะอรรถว่า รากแห่งความอื้อในรสในรูปเป็นต้นนั้น อันสำเร็จ