เอกัคคตาในสมาธิและฌาน : หน้า 6/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 5 เอกัคคตาอันนี้เป็นอุปจารสมาธิ ส่วนเอกัคคตาในลำดับแห่งบริกรรม ตามบาลีว่า บริกรรมแห่งปฐมฌาน เป็นปัจจัยโดยเป็นอนันตรปัจจัย แห่งปฐมฌาน ดังนี้เป็นอาทิอันใด เอกัคคตาอันนี้เป็นอัปปนาสมาธิ อย่างนี้แล สมาธิเป็น ๒ โดยบังคับแห่งอุปจารและอัปปนา (ทุกะที่ ๒] เอกัคคตาแห่งจิตที่เป็นกุศลใน ด ภูมิ เป็นโลกียสมาธิ เอกัคคตาที่สัมปยุตด้วยอริยมรรค เป็นโลกุตรสมาธิ อย่างนี้แล สมาธิเป็น ๒ โดยบังคับแห่งโลกิยะและโลกุตระ (ทุกะที่ ๓ ] เอกัคคตาใน ๒ ฌานในจตุกนัย ใน ๓ ฌานในปัญจกนัย เป็นสัมปีติกสมาธิ เอกัคคตาในฌาน ๒ ที่เหลือ เป็นนีปปีติกสมาธิ แต่อุปจารสมาธิ ลางที่เป็นสัปปีติกะ ลางที่เป็นปปีติกะ อย่างนี้แล สมาธิเป็น ๒ โดยบังคับแห่งสัปปีติกะและนีปปีติกะ เอกัคคตาใน ค [ทุกะที่ ๔] ฌานในจตุกนัย ใน 4 ฌานในปัญจกนัย เป็นสุขสหคตสมาธิ เอกัคคตาในฌานที่เหลือเป็นอุเปกขาสหคตสมาธิ แต่อุปจารสมาธิ ลางทีก็เป็นสุขสหคตะ ลางทีก็เป็นอุเปกขาสหคตะ อย่างนี้แล สมาธิเป็น ๒ โดยบังคับแห่งสุขสหคตะและอุเปกขาสหคตะ