วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ : หน้า 29/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 28 ในพยัญชนะสักตัวเดียว ตั้งแต่ต้นจนจบ แม้พระนาคเถระ ผู้อยู่ ณ ภูเขากุรุนธิยคีรี ทอดทิ้งปริยัติถึง ๑๘ ปี แล้วมาแสดงธาตุกถาแก่ภิกษุทั้งหลาย เมื่อภิกษุเหล่านั้น ( จำเอาไป ) สอบเทียบกับพระเถระคามวาสิกทั้งหลาย ปรากฏว่า ปัญหาแม้ข้อหนึ่ง ซึ่งมาผิดลำาดับ ก็ไม่มี က แม้ในมหาวิหาร พระเถระชื่อจูฬาภัยผู้เป็นตปิฏกะ ( ทรงปิฎก ทั้ง ๓ ?) มิได้เรียนอรรถกถาเลย (คิดอย่างไรขึ้นมา) ให้คนตีสุวรรณ เภรีร้องป่าวไปว่า จักปริวัตร "ปิฎก ๓ ในวง (ผู้ศึกษา ) ปัญจนิกาย หมู่ ภิกษุด้วยกัน ( ทราบว่า พระจุฬาภัยไม่มีครูอาจารย์) จึงแสร้งกล่าว (ค้าน) ว่า " ได้เรียนต่ออาจารย์ไหนมา พระจุฬาภัยก็จงว่าแต่ที่ได้เรียน ต่ออาจารย์ของตนเถิด เราทั้งหลายไม่ย่อมให้ว่าไปนอกนี้ " แม้พระ อุปัชฌาย์ ก็ได้ถามเธอมาอุปฐากตนว่า อาวุโส เธอหรือให้ตีเกรี เธอรับว่า ใช่ พระอุปัชฌาย์จึงถามอีกว่า เพราะเหตุอะไร เธอ กราบเรียนว่า เธอจักปริวัตรธรรม ( ให้คนฟัง ) พระอุปัชฌาย์ (ลอง) ถามว่า แน่ะอาวุโสอภัย อาจารย์ทั้งหลายกล่าวบทนี้อย่างไร เธอ ตอบ ( ทันที ) ว่า กล่าวอย่างนี้ พระอุปัชฌาย์แสร้งปฏิเสธด้วยเสียงว่า หึหึ เธอก็ตอบใหม่โดยปริยายอื่นๆ ว่า กล่าวอย่างนี้ๆ ถึง ๓ ครั้ง พระเถระก็ปฏิเสธด้วยเสียง หึหึ ทั้งหมด แล้วกล่าวว่า แน่ะอาวุโส ทาง ที่เธอกล่าวตอบครั้งแรกนั่นแหละเป็นอาจริยมรรค ละ แต่เพราะเธอ ๑. มหาฎีกาว่า หมายถึงพระเถระทั้งหลายที่อยู่วัดในกรุงอนุราธปุระ ๒. ปริวตฺเตสามิ มหาฎีกาแก้ว่า วณฺณสฺสามิ จักพรรณนา เราเคยแปลว่า " แปล" คือเปลี่ยนภาษา ๓. ปญจนิกายมณฑเล มหาฎีกาแก้ว่า ทีฆาคมาทิเก ปญจนิกาย สิกขิตปริสาย แก่ บริษัทผู้ศึกษาในนิกาย ๕ มีทีฆนิกายเป็นอาทิ ๔. อาจริยมคโค มหาฎีกาไขความว่า อาจริยาน กถามคโค กถามรรคของอาจารย์