วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - สัมมาปฏิปทา : หน้า 303/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 301 (อุชุ... าย... สามีจิปฏิปนฺโน เนื่องด้วย สุปฏิปนฺโน) ก็เพราะว่า สัมมาปฏิปทานั้น เป็นปฏิปทาตรง คือ ไม่คด ไม่โกง ไม่งอ อนึ่ง ปฏิปทานั้นท่านเรียกว่าอริยญายะบ้าง และถึงซึ่งความ นับ ( ได้ชื่อ ) ว่า สามีจิ เพราะเป็นปฏิปทาอันสมควรบ้าง เพราะเหตุ นั้น พระอริยสงฆ์ผู้ดำเนินปฏิปทานั้น จึงได้ชื่อว่า อุชุปฏิปนฺโน ( ปฏิบัติ ตรง ) บ้าง ว่า ฌายปฏิปนฺโน ( ปฏิบัติเป็นญายะ ) บ้างว่า สามีจิ ปฏิปนฺโน ( ปฏิบัติควร ) บ้าง (ท่านผู้ตั้งอยู่ในผล ได้ชื่อ สุปฏิปนฺโน อย่างไร ก็แลในบท สุปฏิปนฺโน เป็นต้นนั้น บัณฑิตพึงทราบว่า พระ อริยเจ้าเหล่าใดเป็นผู้ตั้งอยู่ในมรรค พระอริยเจ้าเหล่านั้นชื่อว่าปฏิบัติ ดี เพราะความเป็นผู้เพียบพร้อมไปด้วยความปฏิบัติชอบ พระอริยเจ้า เหล่าใดเป็นผู้ตั้งอยู่ในผล พระอริยเจ้าเหล่านั้น ก็ชื่อว่าปฏิบัติดี มุ่ง เอาความปฏิบัติที่ล่วงไปแล้ว เพราะท่านเหล่านั้นได้บรรลุธรรมที่พึง งุ ก็ด้วยความปฏิบัติชอบนั่นแล บรรลุ [แก้ ๔ บท อีกนัยหนึ่ง] อีกนัยหนึ่ง ชื่อว่า สุปฏิปนฺโน เพราะปฏิบัติไปตามอนุศาสน์ที่ พระศาสดาทรงสอนไว้ก็ได้ เพราะปฏิบัติอปัณณกปฏิปทา (คือปฏิบัติ ไม่ผิด) ก็ได้ (เฉพาะ) ในธรรมวินัยที่เป็นสวากขาตะ ชื่อว่า อุชุปฏิ ปนฺโน เพราะปฏิบัติตามมัชฌิมาปฏิปทา ไม่เข้าใกล้อันตะ (ที่สุด * มหาฎีกาเปรียบเทียบไว้ว่า ไม่คดดังโคมูตร ( หมายถึงรอยมูตรที่ดิน ซึ่งโคเดินพลาง ถ่ายพลาง คดไปคดมา ) ไม่โกงดังความโก่งของวงเดือน ไม่งอดังหางไถ