วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - ทุกขโทมนัสและสันทิฏฐิกะ : หน้า 296/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 294 ทุกขโทมนัสทางใจบ้าง ครั้นความกำหนัดเขาละเสียได้แล้ว เขาย่อม ไม่คิดเพื่อเบียดเบียนตนบ้าง ไม่คิดเพื่อเบียดเบียนผู้อื่นบ้าง ไม่คิด เพื่อเบียดเบียนตนและผู้อื่นทั้ง ๒ ฝ่ายบ้างเขาย่อมไม่ได้เสวยทุกข โทมนัสทางใจ ดูกรพราหมณ์ ธรรมเป็นสันทิฏฐิกะอย่างนี้ประการ ๑ ดังนี้ อนึ่ง แม้โลกุตตรธรรมทั้ง ๕ ก็ชื่อสันทิฏฐิกะ เพราะเป็นธรรมที่ บุคคลใดๆ ได้บรรลุแล้ว บุคคลนั้นๆพึงละความที่จะพึงถึงด้วยความ เชื่อผู้อื่นเสียแล้ว เห็นเองด้วยปัจจเวกขณญาณ [นัยที่ ๒ แปลว่า " ชนะ ( กิเลส ) ด้วยสันทิฏฐิ " ៩ นัยหนึ่ง ทิฏฐิอันพระอริยเจ้าสรรเสริญ ชื่อว่า สันทิฏฐิ โลกุต ตรธรรมย่อมชนะ (กิเลส ) ด้วยสันทิฏฐิ เหตุนั้นจึงชื่อ สันทิฏฐิกะ จริงอย่างนั้น ในโลกุตตรธรรมนั้น อริยมรรคย่อมชนะกิเลสทั้งหลาย ด้วยสันทิฏฐิ อันสัมปยุต (กับตน ) อริยผลย่อมชำระกิเลสทั้งหลาย ด้วยสันทิฏฐิ อันเป็นเหตุ (ของตน) พระนิพพานย่อมชนะกิเลส ทั้งหลายด้วยสันทิฏฐิ อันเป็นวิสัย (อารมณ์ของตน ) เพราะเหตุนั้น โลกุตตรธรรมทั้ง 8 จึงชื่อว่าสันทิฏฐิกะ เพราะชินะ (กิเลส ) ด้วย สันทิฏฐิประดุจนักรบได้ชื่อว่า รถกะ เพราะ (รบ) ชนะด้วย รถ ฉะนั้น (นัยที่ ๓ แปลว่า " ควรซึ่งการเห็น "] อีกนัยหนึ่ง การเห็น เรียกว่า ทิฏฐะ ทิฏฐะนั่นเองเป็นสันทิฏฐะ แปลว่า การเห็น โลกุตตรธรรมย่อมควรซึ่งสันทิฏฐะ ( การเห็น ) *อง. ก. ๒๐/๑๙๙