ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 241
ได้ไม่ เพราะอารมณ์มีกำลังทราม เปรียบเหมือนในแม่น้ำที่
น้ำไม่นิ่งมีกระแสเชี่ยว เรือจะหยุดอยู่ได้ก็ด้วยกำลังถือเท่านั้น เว้นถ่อเสีย
หาอาจหยุดอยู่ได้ไม่ ฉะนั้น เพราะเหตุนั้น ในอสุภกรรมฐานนี้จึงมี
4
( ฌานเพียง ) ปฐมฌานเท่านั้น ฌานนอกนั้นมีทุติยฌานเป็นต้นหามี
ไม่ อนึ่ง ในเพราะอารมณ์นั้นแม้ปฏิกูล ปีติโสมนัสก็เกิดขึ้นได้
เพราะพระโยคาวจรเห็นอานิสงส์อย่างนี้ว่า "เราจักพ้นจากชรามรณะได้
ด้วยปฏิปทานี้เป็นแน่แท้" และเพราะละเครื่องร้อนคือนิวรณ์เสียได้
ดุจในเพราะกองคูณ ปีติโสมนัสก็เกิดขึ้นได้แก่คน (รับจ้าง) เทขยะ
ผู้เห็นอานิสงส์ว่า " เราจะต้องได้ค่าจ้างแพงเดี๋ยวนี้ละ" และในเพราะ
อาเจียนหรือถ่ายออกมา ปีติโสมนัสก็เกิดขึ้นได้แก่คนเป็นโรคผู้มีพยาธิ
ทุกข์หนักฉะนั้น
(อสุภ ๑๐ มีลักษณะเดียว
อนึ่ง อสุภทั้ง ๑๐ อย่างนั้น โดยลักษณะก็มีอันเดียวเท่านั้น แท้
จริง ความเป็นสิ่งปฏิกูล คือไม่สะอาด เหม็นและน่าเกลียดเท่านั้น เป็น
ลักษณะของอสุภทั้ง ๑๐ อย่างนั้น อสุภนี้นั้นมิใช่ปรากฏโดยลักษณะนี้
แต่ในสรีระของคนตายอย่างเดียว แต่ย่อมปรากฏได้แม้ในสรีระของ
คนเป็น ดังเช่นที่ปรากฏแก่พระมหาติสสเถระผู้อยู่ ณ เจติยบรรพตวิหาร
ซึ่งได้เห็นกระดูกฟัน ( ของหญิงผู้หนึ่ง ) และดังเช่นที่ปรากฏแก่สามเณร
อุปฐากของพระสังฆรักขิตเถระ ซึ่งได้แลดูพระราชาประทับอยู่บนคอ
* มหาฎีกาว่า เพราะความเป็นสิ่งปฏิกูล ไม่สามารถจะผูกจิตให้ดื่มอยู่ได้
จึงเรียกว่าเป็นอารมณ์ที่มีกำลังทราม ต้องอาศัยวิตกเท่านั้นตรึงจิตไว้ จิตจึงจะตั้งอยู่ได้