วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - อาวาสและโคจรคาม : หน้า 103/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที 101 [อาวาส] พึงทราบวินิจฉัยในบทมาติกาเหล่านั้น ดังนี้ เมื่อพระโยคาวจร นั้นอยู่ในอาวาสใด นิมิตที่ยังไม่เกิดก็ไม่เกิดขึ้นก็ดีที่เกิดแล้วเสื่อม หายไปเสียก็ดี สติที่ยังไม่ตั้งมั่นก็ไม่ตั้งมั่นด้วย จิตที่ยังไม่เป็นสมาธิ ก็ไม่เป็นสมาธิด้วย อาวาสนี้นับเป็นอสัปปายะ เมื่อเธออยู่ในอาวาส ใด นิมิตเกิดและถาวรด้วย สติก็ตั้งมั่น จิตก็เป็นสมาธิ ดุจพระ ปธานิยติสสเถระผู้อยู่ ณ นาคบรรพต อาวาสนี้นับเป็นสัปปายะ เพราะ เหตุนั้น ในวิหารใด อาวาส (ที่อยู่) มีหลายแห่งพระโยคาวจร พึง (ลอง ) อยู่ในอาวาสเหล่านั้นแห่งละ ๓ วัน จิตของเธอเป็น เอกัคคะ (ตั้งมั่นในอารมณ์เดียว ) ในอาวาสแห่งใด ก็อยู่ในอาวาสแห่งนั้น เพราะความที่มีอาวาสเป็นสัปปายะแท้ๆ ภิกษุ ๕๐๐ รูปผู้อยู่ในถ้ำ จูฬนาคในตัมพปัณณิทวีป ถือเอากรรมฐาน ( บำเพ็ญอยู่) ใน ถ้ำจุฬนาคนั้นแหละได้บรรลุพระอรหัต (ทั้งหมด) ส่วนพระอริย บุคคลเบื้องต่ำมีพระโสดาบันเป็นอาทิ และท่านผู้ได้อริยภูมิในที่อื่น แล้ว (มา) บรรลุพระอรหัตในถ้ำจุฬนาคนั้นคณนามิได้ แม้ใน อาวาสสัปปายะแห่งอื่นๆ เช่นจิตตลบรรพตวิหาร ก็เช่นกัน [โคจรคาม] ส่วนโคจรคาม พึงทราบดังนี้ โคจรคามใดมีอยู่ในที่ไม่ไกลนัก ไม่ใกล้นักในระยะประมาณโกสะกึ่ง แต่เสนาสนะทางทิศเหนือ หรือ มหาฎีกาว่า ประมาณ ๑,000 ชั่วธนู