การพูดคุยและผลกระทบต่อจิตใจในวิสุทธิมรรค : หน้า 104/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 102 ทางทิศใต้" เป็นที่มีภิกขาสมบูรณ์หาง่าย โคจรคามนั้นนับเป็นสัปปายะ ตรงกันข้ามนับเป็นอสัปปายะ [การพูดคุย] บทว่า การพูดคุย มีความว่า ถ้อยคำที่นับเนื่องในติรัจฉานกถา ๓๒ จัดเป็นอัสปปายะ เพราะมันเป็นไปเพื่อความอันตรธานแห่งนิมิต ของเธอ ถ้อยคำที่อิงกถาวัตถุ ๑๐ จัดเป็นสัปปายะ แม้ถ้อยคำอิงกลา วัตถุนั้นเล่า ก็พึงพูดแต่พอประมาณ (บุคคล] แม้บุคคลที่เป็นผู้ไม่พูดติรัจฉานกถา ถึงพร้อมด้วยสีลาทิคุณ ซึ่งพระโยคาวจร ได้อาศัยแล้ว เป็นเหตุให้จิตที่ยังไม่เป็นสมาธิย่อม จะเป็นสมาธิบ้าง จิตที่เป็นสมาธิแล้วจะตั้งมั่นยิ่งขึ้นบ้าง เช่นนี้เป็น สัปปายะ ส่วนบุคคลผู้มากไปด้วยการทำกายให้มั่นคง๒ มักพูดติรัจฉาน กถา เป็นอสัปปายะ เพราะว่าเขามีแต่จะทำให้เธอเศร้าหมอง ดุจน้ำ โคลนทำน้ำใสให้ขุ่นไปฉะนั้นและเพราะ ราะอาศัยบุคคลเช่นนั้น สมาบัติ ย่อมเสื่อม ดุจสมาบัติของภิกษุหนุ่มผู้อยู่ ณ โกฏิบรรพต (วิหาร ) เสื่อม เพราะอาศัยบุคคลเช่นนั้น ฉะนั้น จะกล่าวอะไรถึงนิมิตเล่า ๑. มหาฎีกาให้อรรถาธิบายว่า ที่ท่านแนะนำให้เลือกโคจรคามที่อยู่ทางทิศเหนือหรือทิศเหนือหรือทิศ ใต้ แห่งที่อยู่ของตนนั้น ก็เพื่อไม่ต้องหันหน้าสู้ตะวันในเวลาเดินไปมา ๒. มหาฎีกาว่า คือแทนที่จะมุ่งทำความตั้งมั่นทางจิต กลับไปสนใจทำความมั่นคง ทางกาย ซึ่งมหาฎีกาให้อรรถาธิบายว่า ขวนขวายแต่ปรนปรือร่างกาย ดังบาลีที่หมายเอา ข้อนี้กล่าวไว้ว่า บริโภคจนเต็มท้องตามที่ต้องการแล้วประกอบความสุขในการนอนอยู่ เป็นประจํา