ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 164
( แก้ สมุปสาทน์ )
บท สมุปสาทน์ มีวินิจฉัยว่า ศรัทธาท่านเรียกว่า สัมปสาทนะ
แม้ฌานก็เรียกสัมปสาทนะ เพราะประกอบด้วยความใสผ่อง ดุจผ้า
ที่เรียกว่าผ้าเขียว ก็เพราะประกอบด้วยสีเขียว ฉะนั้น อีกนัยหนึ่ง
เพราะเหตุที่ฌานนั้นย่อมยังใจให้ใสผ่อง เพราะตัวเองก็ประกอบไป
ด้วยความผ่องใสด้วย เพราะความกำเริบ ( แห่งจิต ) ด้วยวิตกวิจาร
ระงับไปด้วย เพราะเหตุนั้นประการหนึ่ง ฌานนั้นท่านเรียกว่า
" สัมปสาทนะ " ( เครื่องยังใจให้ผ่องใส) ก็แลในอรรถวิกัปนี้
ปราชญ์พึงทราบบทสัมพันธ์ดังนี้ว่า สมุปสาทน์ เจตโส (ทุติยฌาน
เครื่องยังใจให้ใสผ่อง) ส่วนในอรรถวิกัปก่อน บทว่า เจตโส นั้น
พึงประกอบเข้ากับอโกทิภาวศัพท์
( แก้ เจตโส เอ โกทิภาว์ )
(ต่อไป) นี้เป็นอรรถโยชนา ( คำประกอบความ ) ในเอโกทิภาว
ศัพท์นั้น ธรรมใดเป็นหนึ่งผุดขึ้น เหตุนั้น ธรรมนั้นจึงชื่อ เอโกทิ
หมายความว่า เป็นเลิศ เป็นใหญ่ผุดขึ้น เพราะไม่ถูกวิตกวิจารขึ้น
ครอบงำ แท้จริง คนผู้เป็นใหญ่ก็เรียกได้ว่าผู้เป็นหนึ่งในโลก หรือ
จะกล่าวว่า "คนผู้ไร้จากวิตกวิจารแล้ว ก็เป็นหนึ่ง คือไม่มีสหาย"
ดังนี้บ้างก็ได้ อีกนัยหนึ่ง ธรรมใดยังสัมปยุตธรรมทั้งหลายให้อุทัย
เหตุนั้น ธรรมนั้นจึงชื่อว่า อุทิ หมายความว่า ยังสัมปยุตธรรมให้ตั้ง
ขึ้น ธรรมนั้นเป็นเอก ด้วยอรรถว่าเป็นใหญ่ด้วย เป็นอุทิด้วย