ความรำพึงและการฟังธรรมในบริษัทใหญ่ : หน้า 3/404

ประโยค-ปริมาณมันดาว่าสากกาปเปลา กลอ 1 - หน้าที่ 3 พระผู้มีพระภาคเจ้าอุปนิครบริษัทหมู่ใหญ่แวดล้อมแล้ว ประทับนั่งแสดงธรรมอยู่" บทว่า ทิวาณสุด ตับบทเป็น ทิวาณ อตุ แปลว่า because ได้เห็น (ความร่ำพิงนี้ได้) แก่เขา บทว่า เอตโทสิ ความว่า ความรำพึงนี้ ได้มาสังกจินัน ผู้เป็นภพกุลบุตร (กุลบุตรผู้หวรตรัติ) ผู้อุปเพกดตาปญฺญาติกาเตเตอนอยู่ ถามว่า "ความรำพึงนี้ ได้มาสิงอย่างไร ? แก้วว่า "ไม่ได้มา ไนขหนอ เราจะพิงได้ฟังธรรมบ้าง" บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า ยนุน นั้น เป็นบทแสดงถึงความรำพึง ได้ยว่า สุกินถุนั้น ได้เกิดความรำพึงนี้อย่างนี้ว่า "บริษัทนี้มีจิตลงเป็นหนึ่ง ฟังธรรมใดอยู่ โอหนอ ! แม้เราก็ฟังธรรมมัน" หากจะมีอารมณ์ผู้โจทย์กว่าว่า "ในคำว่า ครั้งนั้นแล สุทนน์กลนั้นบุตรเข้าไปโดยทางบริษัทนั้น ๆ เพราะเหตุไร ท่านพระอุบลิสระ จึงไม่กล่าวว่า เข้าไปฝ่าโดยทางที่พระผู้ภาคเจ้าไว้ประทับอยู่ ? แต่กล่าววว่า เข้าไปโดยทางที่บริษัทนู้นอยู่อะไร ?" เฉลยว่า "จริงอยู่ บริษัทหมู่ใหญ่ มีแต่ชนผู้ใหญ่ นั่งอ้อมล้อมพระผู้ภาคเจ้าอยู่แล้ว สุทนน์กลนั้นบุตรนี้ มาภายหลังเขา ไม่สามารถจะเข้าไปนั่งฝ่าพระผู้ภาคเจ้าในบริษัทนั้นได้ แต่ก็สามารถจะเข้าไปนั่งในที่แห่งหนึ่งใกล้บริษัทได้ เพราะฉะนั้น สุทนน์กลบุตรนั่นก็เข้าไปหาบริษัทนั้นนั่นแหละ เพราะเหตุนี้ ท่านพระอุบลิสระ จึงได้