ปฐมสมเด็จพระสกลฤกษ์: ความเข้าใจเกี่ยวกับกฤกษะและคุณธรรม : หน้า 162/404

ประโยค – ปฐมสมเด็จพระสกลฤกษ์ ภาค ๒ – หน้า ที่ 162 แห่งงานได้บงบอกเหล่าเทวดาไว้ ดังนี้ ได้ระบุของพวกมนุษย์ไป เพื่อบวงสรวงแก่วิถีเหล่านี้. ก็พวกมนุษย์ เป็นผู้หาได้ง่าย ตลอดกาลทุกเมื่อ ส่วนพวกอัญญูผู้นำอยู่ในป่า ย่อมหาได้ง่าย เขาเหล่านี้จับเอากฤกษ์ผู้นำก็สิ้นแล้ว ได้กล่าวอยู่ว่า “ชื่อว่าว่าไม่ผู้มีศิล ย่อมเป็นของหน้ากล เพื่อจะทำลายศิลของกฤย์นั้น ให้พินาศไป ดัง นำมนุษย์ผู้หญิงเป็นต้นมา หรืออัญญูผู้นำไปในสำนักงานของมนุษย์ผู้หญิง เป็นต้นนั้น. ในเรื่องว่าด้วยพระราชาผู้เป็นจักรีนั้นมีความเปลกกัน เท่านี้. เรื่องที่เหลือก็พึงทราบโดยนัยกล่าวไว้แล้วนั้นแหละ. แลพิ ทราบดูถูกกะทั่งในวรรฒแม้ทั้ง ๔ เหล่านี้ โดยนัยดังที่กล่าวแล้วใน กิฏูปัจจะจัดกว่าว่านั้นเอง. แต่ในพระบามี พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส ไว้แล้วโดยอ่อ. จบกว่าด้วยประเภทแห่งกฤกษะ โดยอาการทั้งปวง. เรื่องกฤกษะสมคุณธรรมทางบรรดาและมิใช่บรรดา นี้ เพื่อความไม่งงในคำที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า “เมื่อ กฤกษะสมคุณธรรมในบรรดาทั้ง ๓ ของมนุษย์ผู้เป็นหญิง” เป็นต้น พระอุบลเทระ จึงกล่าวคำว่า “มคุเณ มคุเณ” เป็นอาทิ. บรรดาเท่านั้น สองเท่าว่า มคุเณ มคุเณ ควรว่า กิณู