การอธิบายบทพระรณาในปฐมมนต์ปลาสักกะเทวะ : หน้า 96/404

ประโยค(คง) - ปฐมมนต์ปลาสักกะเทวะ ๒ - หน้า 96 เหลา่นั้น จักเป็นของไม่ว่างเปล่า. เพราะฉะนั้น ข้าพเจ้าจะทำการพระรณา ไปตามบทเท่านั้น. บทว่า ตถู มีความว่า บรรดากิณฑ์หลาย ซึ่งกล่าวโดยนัย คำว่า "ผู้เจอ" เป็นต้นเหลา่นั้น. สองบทว่า ยวาย ภูญ ตีพเป็น โย ยอ ภูญ แปลว่า ภูญนี้ได้. ข้อว่า สมคุณ สมมุน ข เปฯว อุปสมบูรณ์ มีความว่า บรรดาอุปสมบท ๕ ผู้บสมมกแล้วด้วยวัตถุดกกรรมเท่านั้น. ข้อว่า อ้อย อิมสมุิ อตุเฑ อธิปโต ภูญ มีความว่า ภูญนี้ ประสงค์เอาว่า "ภูญ" ในอรรถว่า "เลสเมุณธรรมแล้ว ย่อมเป็น ผู้พาวแพ้" นี้. ส่วนภูญกุฏพัทธนอกนี้ว่า ภูญโญ เป็นต้น สรัสด้วยอำนาจการ ขยายความ. และในคำว่า ภูญโญ เป็นต้นนั้น ศัพท์มิอาจว่า "ผู้เจอ" ตรัสด้วยอำนาจจากบา. สองบทว่า "เป็นภูกูโดยสมบูรณ์, เป็นภูกู โดยความปณิธาน" ตรัสด้วยอำนาจการร้องเสก. บทว่า "อธิกภูญ" ตรัสด้วยอำนาจวิธีปลสมบทที่คุณฤๅทร ได้แล้ว โดยมีพระพุทธเจ้าเป็นอุปมาธิยา. สรณสมภูญ ตรัสด้วยอำนาจผู้อุปสมบทแล้ว ในเมื่ออรรถวางจะไม่เกิดขึ้น ศัพท์นี้เป็นต้นว่า "ผู้เจริญ" พึงทราบว่า ตรรัสว่าอำนาจอรุคูณ. พระผู้พระภาคเจ้า มิได้ทรงจำแนกบทนี้ว่า "ภูญ" ไว้ในบัดนี้เลย เพราะไม่มีใจความที่เปล่า, เมื่อจะทรงแสดงสิกขาและสาธิพ เพราะเป็นเหตุให้ภิกขุญูพร้อมแล้ว จึงเป็นผู้รับว่า ถึงพร้อมด้วยสิกขาและ