การปฏิบัติสมุนไพรในกองปทุม : หน้า 278/404

ประโยค - ปฏิบัติสมุนไพรสำหรับภาค ๒ - หน้าที่ 278 เป็นปราชญ์ ในอรรถถามหาปัจจัยเป็นต้น ท่านกล่าวว่าวิจัย ๒ ข้ออื่นไว "ดอกไม้ที่มีคั่นเป็นคำ ๆ เขาผูกไว้ในที่นั้น หรือที่ต้นไม้ หรือที่ดอกไม้ เมื่อออกไม่แก่เครื่องผุออก" เป็นแต่ให้เลือนไปข้างโน้นและข้างนี้ เป็นกุลฉัย. เมื่อเครื่องผุจักลวดออก ต้องปราชญ์. กิริยากเครื่องผุก่อนแล้วนำไปที่หลัง, ในดอกไม้เขาผุไว้วันนี้ กำหนดฐาน โดยอาการ ๖ อย่าง. สำหรับปักษ์ผู้ใดจะถือเอาดอกปทุมในกองปทุมพร้อมทั้งกอง พึงทราบกำหนดฐานเบื้องบนและเบื้องล่าง (ด้านกว้าง) ด้วยอาการแห่งน้ำที่กั้นดอกและกั้นในกุจุก และเมื่อเธอยังไม่ได้ดอกปทุมนี้ขึ้นแต่เหนื่อยดอกหรือในบานเฉพาะหน้าตา เป็นกุลฉัย. พอถอดนี้ ต้องปราชญ์. เมื่อเธอแม่ไม่ยังกั้นดอกและกั้นในบให้เคลื่อนจากฐาน, ถอนกองปทุมก่อน เป็นกุลฉัย. เมื่กั้นแห่งดอกและใบเธอให้เคลื่อนจากฐานในภายหลัง ต้องปราชญ์. ส่วนภิกษุผู้อื่นเอาดอกในกองปทุมที่เขาถอนขึ้นไว้แล้ว พึงให้ตีราคาก่อนจะปรับอาบัติ. แม้ในดอกที่ทำเป็นกองไว้ ที่มัดไว้เป็นกำเล็ก ๆ และที่มัดเป็นกำใหญ่ ซึ่งวางไว้ในอาสะ ก็มีนัยเหมือนกันนี้. หาขว้างหรือรอกับวัคฺฏุปราชิกจะครบด้วยเหงื่อหรือรากอับใน, เมื่อกิริอุณเห่าหรืองั้นอันนี้ขึ้น ต้องปราชญ์. ก็ในหน้างและรากว่านี้ พึงกำหนดฐานด้วยอ้างอาจโอกาสที่เปิดดมกๆ. ในมหารฐฺถนั่นเอง ท่านกล่าวไว้ว่า "เมื่อกิริอุณ... (ข้อความสั้นที่สุดคือเป็นการเสริมลักษณะของดอกไม้และกองปทุมที่เก็บรักษาไว้ในแต่ละสถานการณ์และอาการที่เกี่ยวข้อง)