ปฐมสัมผัษฎาปฏิภาณ: การศึกษาความรู้ : หน้า 169/404

ประโยค ๑- ปฐมสัมผัษฎาปฏิภาณ แปล ภาค ๒- หน้าที่ 169 ด้วยสุข หรือเป็นผู้พร้อมเพรียงด้วยอุเบกขา จริงต้อง สิกขาบทนั้น พึงทราบว่า มีวตามา ๒. เมื่ออภิฺญญะต้องสิกขาบทใด เป็นผู้พร้อมเพรียงด้วยทุกขบทนั้น จึงต้อง สิกขาบทนั้น พึงทราบว่า มีวาทเดียว. ครับได้ทราบปฏิบัติธานนี้ว่า "สมุฏฐาน ๑ กริยา ๑ สัญญา ๑ สติตะ ๑ โลกวิชชะ ๑ กรรมและกุศลพร้อมด้วยวาทะ ๑." อย่างนี้แล้ว พึงทราบว่า "บรรดาเมสุญฺฐานเป็นต้นเหล่านั้น สิกขาบทนี้ ว่าโดยสมุฏฐานเมสุญฺฐานเดียว, ว่าด้วยอำนาจาของเกิดด้วย องค์ ๒ คือเกิดเพราะกำกับจิต, และสิกขาบทนี้เกิดเพราะทำ, จริงอยู่ เมื่อทำอยู่เท่านั้น จึงต้องอาบัติประกอบนั้น, เป็นสัญญามโหฬาร เพราะพ้นด้วย ไม่มีกำหนด ครับ ซึ่งปฏิบัติสุขด้วยญาณ. จริงอยู่ พระผู้มีพระภาคเจ้า ได้กล่าวว่า ไม่เป็นอาบัติแก่กุศลนี้. เป็นสติตะ ๑ เพราะ ภิกขุอุต้องอาบัติฉะนั้น ด้วยจิตปฏิสังขารด้วยอัญญูเท่านั้น เว้นจากจิตไม่ต้อง; เป็นโลกวิชชะ เพราะจะพึงต้องอาบัตินั้นด้วยอำนาจรากะกล้าเท่านั้น; เป็นกายามกรรม เพราะเกิดรงพระยาทารเท่านั้น, ส่วนจิตตะว่าเป็นองค์ในสิกขาบทนี้, จะจัดเป็นกรรมด้วยอำนาจจิตนี้ไม่ได้, เป็นอุตตลิดตะ เพราะฉะนั้นจึงกล่าวสิกขาบบทโดยน้อยอย่างนี้ ฉะนี้แล.