อรรถาธิบายสิ่งของเจ้าของมีกรรมสิทธิ์อยู่ : หน้า 228/404

ประโยค - ปฐมสัมผัสทาสภาคสังแปล ภาค ๒ - หน้า ที่ 228 [อรรถาธิบายสิ่งของเจ้าของมีกรรมสิทธิ์อยู่] บัดนี้ เพื่อแสดงเนื้อความแห่งคำเป็นต้นว่า “พึงถือเอาทรัพย์ อันเจ้าของมิได้ให้ ด้วยส่วนแห่งความเป็นมนุษย์” ดังนี้ พระองค์ จึงตรัสว่า “อทนุ่น นานาม” เป็นต้น ในคำว่า “อทนุ่น นามา” เป็นคำนี้ มีวิริฉันฉัยดังนี้ - ในทันทีโปสิกาขาบท แม้สิ่งของ ๆ ตน ที่ยังไม่รับประเคน ซึ่งเป็นกับปิยะ แต่เป็นของที่ไม่ควรกิน เรียกว่า “ของที่เขายังไม่ได้ให้” แต่ในสภาพานี้ สิ่งของอย่างใดอย่างหนึ่ง ที่ผู้อื่นหวงแหน ซึ่งเป็นเจ้าของ เรียกว่า “สิ่งของอันทเจ้าของไม่ให้” สิ่งของนี้นั้น อันเจ้าของอันทเจ้าของไม่ได้ให้ ด้วยกายหรืออาวาส เพราะเหตุนี้ จึงชื่อว่าส่งของอันทเจ้าของไม่ได้ให้. ชื่อว่าอันทเจ้าของ ยังไม่ได้จะไม่ได้สะท้อน เพราะยังแม้ทรัพย์ดังอยู่ ในที่เดิมแล้ว แต่เจ้าของยังไม่ได้สะท้อน เพราะยังไม่หมดความเสียดาย. ชื่อว่า อันทเจ้าของอยู่ เพราะเป็นของที่เจ้าของยังรักษาไว้ โดย จัดแจงการอาบอาหาร คำว่า อันทเจ้าของกันครองอยู เพราะเป็นของ ที่เจ้าของใส่ไว้ในที่ที่ตนหลอมูปีเป็นต้นแล้วปกครองไว้. ชื่อว่า อันทเขา ยังคือว่าเป็นของเรา เพราะเป็นของที่เจ้าของยังอือรรมสักว่าว่าเป็น ของเรา โดยความถือว่าเรา ด้วยอำนาจดนทว่า “ทรัพย์นี้ ของ เรา.” ชื่อว่า ผู้อื่นหวงแหน เพราะว่า เป็นของอันทคนเหล่าอื่น ผู้นั้นเป็นเจ้าของทรัพย์เหล่านั้นยังหวงแหนไว้ คำก็มีอ้อนีงไม่สะท้ง ไม่ได้ให้.