ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค (pdf) - ปฐมบทสมุนไพรสากลตามแปล ภาค ๒ - หน้า 223
โดยที่สุด แม้ล้อมไว้ด้วยเรือนไม้ บ้านนั้น ชื่อว่ามีเครื่องล้อม
บ้านใดที่พวกมนุษย์ไม่ได้ตั้งอาศัยอยู่ ด้วยอาณาจักรเป็นสถานที่อยู่อร่ำรวย
ใกล้ถนนเป็นดัง แค่สร้างเรือนให้ ๒-๓ หลัง แล้วเข้าอยู่ในที
นั้น ๆ ดูโคมบอยู่ในที่ ๆ ๒-๓ ตัว จะนี้ บ้านนั้น ชื่อว่า
ที่อยู่อาศัยดูเป็นที่โคจอมเป็นดัง บรรดาหนุ่มสาว และหมู่เกวียนเป็นดิน
หมู่ใดหมู่หนึ่ง ชื่อว่าสัตว์ตะ. องค์ ในสิกขาบทนี้ นิยมก็ดี บ้านก็ดี
พึงทราบว่า ท่านคือเอาด้วย คามศัพท์ ทั้งนั้น
[อรรถาธิบายเขตอุปจารบ้านและเรือนเป็นต้น]
คำว่า "อุปจารบ้าน" เป็นต้น พระองค์ตรัส เพื่อแสดงการ
กำหนดป่า
สองบทรว่า อินทรีชเน อิตสุ สุ ความว่า ได้แก่บูรณ์ผู้ยืนอยู่ที่
เสาเตือน ร่วมในแห่งบ้านที่เสาเตือน ๒ เสา ดูอุราจารบูรณ์กันนั้น.
จริงอยู่ เสาเตือนภายนอกแห่งอุราจารบูรณ์นั้น โดยอิทธิมนย ย่อม
ถึงการบูรณ์ว่าเป็นป่า. องค์ ได้แก่บูรณ์ผู้ยืนอยู่ที่ท่ามกลางแห่งบ้านที่มี
เสาเตือนเสาเดียว หรือผู้ยืนอยู่ที่ท่ามกลางแห่งงานประตูบ้าน. แจ้งจริง
ในบ้านใด ไม่มีเสาเตือน, ตรงกลางแห่งบ้านประตูบ้าน ในบ้านนั้นแล
เรียกว่า "เสาเตือน, เพราะเหตุนี้ ข้าพเจ้ากล่าวไว้ว่า "ได้แก่
บูรณ์ผู้ยืนอยู่ที่ท่ามกลางแห่งงานประตูบ้าน."
บทว่า มฤณิมาศ ความว่า ได้แก่บูรณ์มีลังกาปกลาง หาใช้
บูรณ์บนกาลไม่ คือ หาใชบูรณ์ผู้กังอ่อนน้อยไม่ ทั้งไม่ใช่บูรณ์มี
กำลังมาก, มีคำอธิบายว่า "ได้แก่บูรณ์ผู้มีกำลังอย่างกลาง."