ไวยากรณ์และสัมพันธ ๑๐๓ เรื่องวิภัตติ : หน้า 119/374

ไวยากรณ์และสัมพันธ ๑๐๓ เรื่องวิภัตติ การประกอบคำพูดด้วยวิภัตติต้องให้ถูกตามหลักไวยากรณ์ และใช่ถูกสำเนานุกรม หากประกอบผิดจะทำให้เสียความหมาย และหากใช้ผิดสำเนานุกรม ก็จะทำให้เสียอรรถรสของภาษาไป เช่น : ก็ฤษฏถวายบาตรของตัวแล้วเสร็จ : ก็ญู อุตตโน ปฏติ สามเสนฺ อทาสิ ฯ (ปฏติ สามเสนฺส อทาสิ) : ที่นั่น พระเกษรห้ามเธอว่า เธออย่าทำอย่างนี้ : อด น์ เธร “มา เถรูป กโลสีติ” นิวาเรสี ฯ (มา เถรูป กโลหิโติ..) : การสังสมบุญนำสุขมาให้ : บุญ๚ อุตฺตโม สุขํ ฯ (สุขํ โปฺญฺสสุ อุตฺตโย) ดังนั้น พึงสังเกตหลักเกณฑ์ที่ท่านใช้ในที่ต่างๆ ว่าท่านใช้วิภัตติอะไรในที่เช่นไร ทั้งวิภัตติเนาม ทั้งวิภัตติอายขาด ในที่นี้จึงให้ข้อสังเกตเรื่องวิภัตติพอเป็นตัวอย่าง ดังนี้ วิภัตติมคม (๑) ในส่วนข้อสอบแปลไทยเป็นนคร มักจะไม่มีคำแปลออกสำเนียงอายบาต ทำให้นักศึกษาตัดสินใจไม่ได้ว่าเป็นวิภัตติอะไรแน่ เช่น สำนวนว่า เขาทำงาน เขากินข้าว สามีให้เครื่องประดับภริยา สามเสนังเตียงอยู่ เป็นต้น จึงต้องประกอบคำศัพท์ด้วยวิภัตติเออง