การเรียงประโยคและวิจัยในมงคล : หน้า 285/374

การเรียงประโยคอธิบายความ ๒๖๙ สุตตัน มงคนุตติ อิมหิต มงคลาน ฯ ไม่ถูก เพราะรูปวิเคราะห์นี้ เป็น กรณสารนะ (อิมห) ดูจากส่วนไทยว่า เป็นเหตุ บทประธานในรูปวิเคราะห์ต้องแปลว่า “แห่ง” ในรูปสำเร็จ ตัวอย่างที่ ๒ ความไทย : เจตนาอันยังจินตลีลานี้ตั้งขึ้น ชื่อว่าสาววาท เพราะทําวิเคราะห์ว่า “เป็นเครื่องอันเขา” กล่าว เป็น : ตาเวิญญุตติสมุฏฐานิอา เจตนา มูลสาวโท มุสา วาทิยติ วุฒจีติ อตายาติ กฎวา ฯ (มงคล ๑/๒๕) ชี้แจง : รูปวิเคราะห์นี้เป็นรูปวิเคราะห์พิเศษ มีเฉพาะใน มงคลนี้ วิจัยทอด เป็นส่วนใหญ่ คือ วงรูป วิเคราะห์ไว้ท้ายรูปสำเร็จ ซึ่งกระนั้นก็ตาม ยัง ต้องวางรูปแบบให้ถูกต้องรูปวิเคราะห์ทั่วไป และรูป วิเคราะห์นี้เป็นกรณสารนะ ก้มมาจาก จงแปลว่า “เป็นเครื่องอันเขา” บนประธานในรูปสำเร็จ แปล ว่า “ซึ่ง” กวรวมคำศัพท์ ท่านวางศัพท์ในรูปสำเร็จ ทุกคำไว้ในรูปวิเคราะห์ - มูลา + วาทิตติ = มูลสาวโท ถ้าแต่งเป็นอย่างอื่น เช่น - มูลา กิยติ วาทิตติ เอตาย หรือ - มูลา วุฒติ กิยติ เอตาย รูปสำเร็จจะเป็น มูลวาทิโท ไม่ได้ จะต้องเป็น มูลกถา และ มูลวากา ตามลำดับ