บทขยายกรรมและบทกริยาในประโยค : หน้า 31/374

ประโยคและส่วนของประโยค ๔๕ บทขยายกรรม บทขยายกรรม คือ บทที่ทำหน้าที่เป็นวลีเสนาของบทกรรม ทำบทกรรมให้ชัดเจนขึ้น จะเป็นคำหน้า คำพ้องคุณนาม หรือคำพ้องกริยา ประกอบด้วย ต อนฺต มาน ปัจจัยก็ได้ โดยมี ลิงค์ วจนะ วิภัตติ เหมือนบทกรรมที่ตนขยาย หรือเป็นบทอื่นใดที่สัมพันธ์เข้าสับบทกรรม นั้นก็ได้ เช่น - โส เอกวิทัส หานติุตติ คณะวา...สมปุณสนา เอก วนปฏิ ทิสวา...ฯ (๑/๓) - ทวิหิ ชเนหิ กิติ คติ ปาเสนโต ลุพท์ มูลสารุลิวัตติ กะเสิ ฯ (๑/๓๒) - สา อุตตโน กิจจา นิฐุลาเปลี ฯ บทกริยา บทกริยา คือ บทซึ่งเป็นกริยาอาการของประธาน ทำหน้าที่ให้ เนื้อเรื่องในประโยคดำเนินติดต่อไปได้สะดวก ถือว่าเป็นส่วนสำคัญของ ประโยคคู่ประธาน เพราะถ้ามีแต่บทประธาน แต่ขาดบทกริยาเสียแล้ว ประโยคนันจะขาดความสมบูรณ์ลงไป บทกริยานี้มี ๒ ประเภท คือ ๑. บทกริยาใหญ่ ๒. บทกริยาระหว่าง บทกริยาใหญ่ เรียกว่า มูหยกริยา หรือ กริยาคุมภาย ทำหน้าที่คุมประโยค และเป็นกริยาที่สุดของประโยค จะรู้ได้ว่าประโยค