คู่มือวิชาแปลไทยเป็นนคร ป.ร.๕-๙ : หน้า 142/374

คู่มือวิชาแปลไทยเป็นนคร ป.ร.๕-๙ : ภควา เอตุไจว จ เน้นผู้กล่าว 2. กัมมาวาจา (ศัพท์ที่กล่าวกรรม-สิ่งที่ถูกกระทำ) ใช้ในกรณีที่ข้อความในประโยคนั้น ต้องการเน้นสิ่งที่ถูกทำ (กมม) ให้เด่นชัดขึ้น ยกสิ่งที่ถูกทำขึ้นเป็นตัวประธานในประโยค ส่วนผู้ทำ (กถุต) ถือเป็นศัพท์รอง บางประโยคถึงกับไม่จำเป็นต้องใส่ตัวกัตตา เข้าไปในประโยค ประโยคกัมมาวจาจำเป็นใช้ในข้อความที่ผู้พูด ผู้เขียนมุ่งเน้นว่า สิ่งที่ถูกทำนั้นสำคัญที่สุด จึงเป็นประธาน ส่วนมากจะใช้ในประโยคเลขในและใช้ก็ริยากิตคุปมาณย์ ง่ายๆ ว่า “ประโยคไดเน้นที่สิ่งที่ถูกทำ ประโยคนั้นเป็นกัมมาวาจา” ตัวอย่างเช่น 1) ตต มยา สตฺตุ ธุมเทสนา สตฺตาๆ ต้องการเน้นเทครนมากกว่า ผู้ฟัง (มยา) (๑/๖) 2) สตฺวรา ทิ สนฺหสุมา ตลฺกวน อโรมตฺวา อาทีมชฺมปริโยสนกลาญธรรมโม เทสิโต ๆ ต้องการเน้นสิ่งที่ถูกแสดง (ธรรม) มากกว่าผู้แสดง (สตฺตวา) (๑/๖) 3) อิทานเว โร คิดสุโก้ คิดสมุทโฑ สุติตฺถฯ ต้องการเน้นสิ่งที่ถูกได้ยนมากกว่า ผู้ได้ยน ถึงกับไม่ใส่เข้ามาในประโยค (๑/๑๕) ทั้งสามประโยคนี้ หากเรียงเสียใหม่ว่า