กฎเกณฑ์การเรียงประโยค : หน้า 71/374

กฎเกณฑ์การเรียงประโยค ๕๕ นารโต เทวลสฺส นิปฺชนฺญฺาณฺจ ทวารญฺจ สลุตฺเขตวา นิปฺชนฺ ฯ (๑/๑๘๘) ในประโยคนี้ กฤษฎา เป็นกริยาปธานนัย เพราะเป็นกฤษฎา สุดท้ายที่ประธาน คือ ตาปสา ทำร่วมกัน ภายหลังประธานส่วนหนึ่ง ข้างต้น คือ นารโต แยกไปทำกริยาอย่างหนึ่งต่างหาก ซึ่งไม่เกี่ยวด้วย ประธานทั้งหมดข้างต้น ขอให้ดูประโยคอื่นอันเดียว : สาวติทีวาสโล หิ เทว กุลปุตตา สหายา วิหาร คนุตฺวา เปฺษ สาสเนธ ธรุ ปุจฉิตวา วิปสนาธุงจ คนธุธฺธา วิฑถารโต สุเตวา, เอโก ตาว อาห กนฺต ฯ (๑/๑๘๕) : สิรี มเหเสน วิชฺชิตวา, เอโก ภาคโ โอราม ตร ปติ, เอโก ปารามิตโร ฯ (๓/๑๘๗) : หมูจาคุงคาย จ เทว ษิติโย หายมานา ต๎ภชนุ อุเกนาถาหริยมานํ ทิสวา, เอกา อิตฺถิ มยหเมตฺ ภาชนติ อาห ฯ (๒/๑๒๒) ความจริง ประโยคเหล่านี้อาจแบ่งเป็น ๒ ประโยค โดยตัด ทอนกิริยาปธานนัยเป็นกริยาควบพากย์เสีย เช่นเป็นว่า : อุโภป (ตาปสา) สาราณีย กา กฤษฎุ, สยนาเกลา นารโต ฯ เปฺหา หรือ