วิกฤติตหมวดอัชฌัตถนี และ วิกฤติตหมวดวิสันติ : หน้า 127/374

ไวอากรนัลและสัมพันธ ๑๑ วิกฤติตหมวดอัชฌัตถนี ใช้ในกรณีเรื่องนั้นผ่านพันไปแล้ว เป็นอดีตไปแล้ว ส่วนมากมีจำนวนไทยกำกับว่า "แล้ว, ได้...แล้ว" เช่น : สาวกฤย กิร มหาสุขนโน นาม กุมฺพิโก อิโล่ (แสดงว่า กุมฺพิโกชื่อั่นได้มีไปแล้ว ปัจจุบันไม่มีตัวตนแล้ว) : เถรสุต นิทฑ อโนกุมฺมตูลส ปรมามาส อติทกฺกนฺเต (แสดงว่าโรั้นได้เกิดขึ้นเสร็จแล้ว เรื่องต่างๆ จึงเป็นไปตามมา) ส่วนมากวิภัตติหมวดอัชฌัตถนี จะใช้สำหรับเดินเรื่องในท้องนิทาน หรือข้อความต่างๆ ซึ่งเป็นเรื่องอดีต โดยมีหน้าที่คุมพากย์ไปเป็นตอนๆ เช่น : อสส สุรย ธืรย กฤจิฺย คฺโค ปติฺฐูสา ฯ โส ตสสา คพฺพปริหารํ อทสํ ฯ สา ทสนลจฉเนยน ปูต๎ วิชชาย ฯ เสฏฐี อตฺตนา ขปฺปา ตสส ปโลติ นาม อกสส ฯ (1/1) วิกฤติตหมวดวิสันติ ใช้ในกรณีที่เรื่องนั้นๆ ยังไม่เกิดขึ้นจริงๆ ในขณะนั้น เป็นเพียงความนึกคิด หรือคาดว่าจากขึ้นในอนาคต ซึ่งจะเกิดหรือไม่เกิดตามนั่นก็ได้ เช่น : คจฉนตา จ ทหรสามณสรา โน หตฺเต โอลงฺกสุกฺสุติ ตจฉหตกา น คฑปุปฺพา ฯ (1/1)