คู่มือวิชาแปลไทยเป็นนคร ป.ธ.๕-๙ : หน้า 130/374

คู่มือวิชาแปลไทยเป็นนคร ป.ธ.๕-๙ (๑) อนุ มาน ปัจจัย ใช้กับกิริยาอาการที่กำลังทำอยู่ เป็น ไปอยู่ หรือจะทำในอนาคตอันใกล้ซึ่งกล่าวว่า “เมื่อ” เช่น : อ๋อ ธมฺม สฺุนโน ปีติ ลภามิ : อนุสนฺทรี มฺญฺตวา ธมฺม เทเสนโต อมิ คามาห ฯ (๒) ๗ ปัจจัย ใช้กับกิริยาที่ทำงาน เป็นไปนาน คือ ถ้านังก็ นั่งนาน ถ้านอนก็นอนนาน เช่น นิสินโน ริโต อาคโต เป็นต้น คำพฺ เหล่านี้แสดงถึงกิริยาอาการว่าทำอยู่นานทั้งสิ้น ดังตัวอย่าง : สามเณรโ ตุตุ นิมิตตุ คเหตวา ขปภู ตสุสา สนฺติกิ คโต ฯ (๑/๑๔) : มาณโว ก็ โอกาส นามโลติ ปริวิตติวา นิพฺบุโน ว ส ตฺถาวะ ทีสวา ฯ (๑/๒๕) (3) ดูนาติ ปัจจัย มี ตุวา เป็นต้น ใช้กับกิริยาอาการที่แสดงการกระทำไม่่นาน ทำกิจานนี้เบ็ดเสร็จแล้วก็ไปทำกิจอย่างอื่นต่อไปไม่หยุดค้าง เป็นไปเรื่อยๆ ตามลำดับ เช่น : อเกกวีส มหาปโล อรฺยสาวกา คุรุมาลาหติดูเล วิหาร คุจฺฉนฺเต ทีสวา “อย่ มหาชโน กุฐิ คุจฺฉติติ”ปุจฺฉิวา “ธมฺมสุสวนายาติ สุตวา” อติวา “อหิป คมิสสุความมิติตํ คมนฺตวา สตฺถิกา”. (๑/๕) กาลพิเศษ กาลพิเศษ หมายถึง กาลที่ออกนอกเหนือไปจากกาลกล่าวแล้ว ซึ่งส่วนมากมาแต่ยาว แต่กาลพิเศษนี้มาเป็นคู่ๆ ใช้เป็นคู่ๆ เป็นกริยา ที่ทำ